آسیت یا آب آوردگی شکم
آسیت یا آب آوردگی شکم به تجمع مایعات اضافی و ورم شکم گفته می شود که بیشتر به علت سیروز کبدی و سرطان های گوارشی ایجاد می شود و معمولا شکم برآمده می شود.آسیت در مراحل اولیه علائمی ندارد ولی در مراحل شدید ممکن است در ناحیه پا ورم و کبودی ایجاد شود که نشان دهنده سیروز کبدی می باشد.
آسیت چیست
آسیت (Ascites) یا آب آوردگی شکم زمانی ایجاد می شود که بین دیواره و اندام های شکم مایع جمع شود که این تجمع مایعات به دلیل فشار بالا در رگ های کبد و سطح پایین پروتئینی به نام آلبومین است.
افزایش فشار خون ورید پورت و در نتیجه افزایش فشار مویرگی و انسداد جریان خون وریدی در كبد آسیب دیده، عامل موثر در ایجاد آسیت است.نارسایی كبد در متابولیسم آلدسترون به افزایش سدیم و احتباس آب در بدن منجر می شود. كاهش سنتز آلبومین در حركت آب از سیستم عروق به داخل فضای پریتوئن نقش دارد.
علائم آسیت
آسیت در مراحل اولیه و خفیف علائمی را از خود نشان نمی دهد تا زمانی که به مرحله شدید برسد، در آن زمان علائم شایع آن برآمدگی شکم، نفخ و برآمدگی پهلو است.
اگر آسیت شدید باشد با ضربه و فشار به شکم احساس جابجایی مایع داخل شکم احساس می شود. احساس سنگینی در شکم می تواند از نشانه های دیگر آسیت باشد.در برخی از بیماران آسیت باعث ایجاد علائم بی اشتهایی، سوزش سردل و حالت تهوع می شود.تنگی نفس به دلیل فشار مایع درون شکم به دیافراگم یکی دیگر از علائم آسیت می باشد.
اگر ورم یا کبودی در ناحیه پا ایجاد شود می تواند به دلیل سیروز کبدی یا نارسایی کبد باشد.در مواردی که آسیت در اثر نارسایی قلبی است، شایعترین نشانه های آن خس خس سینه ، تنگی نفس و ناتوانی در حرکات بدنی است.
علائم آسیت یا آب آوردگی شکم شامل:
- یبوست ، حالت تهوع و استفراغ
- سرفه شدید به دلیل تجمع مایع اطراف شش
- کاهش وزن بی دلیل و خستگی کاذب
- فشار داخلی بر دیواره فتق شکم و ناف
- کمر درد به علت فشار زیاد به ماهیچه های کمر
علت آسیت
آسیت می تواند علت های مختلفی از جمله بیماری های کبدی ، برخی از سرطان های دستگاه گوارشی و بیماری قلبی باشد.البته یکی از علت اصلی آسیت می تواند سیروز کبدی یا نارسایی کبدی باشدکه افزایش فشار در جریان خون کبد و کاهش آلبومین در خون، عامل اصلی آسیت شکمی است.انباشته شدن آب و نمک در بدن می تواند به شدت علائم آسیت کمک کند.اعتیاد به الکل باعث ایجاد پانکراتیت یا تورم پانکراس می شود که می تواند سبب آسیت پانکراسی شود.
علت های آسیت یا آب اوردگی شکم شامل:
- سیروز کبدی و نارسایی های کبدی
- نارسایی احتقانی قلبی
- انسداد وریدهای باب در اثر تومور
- سرطان هایی مانند سرطان کولون، معده
- سرطان پانکراس، تخمدان، پستان، ریه
درمان آسیت
یکی از روش های درمان مصرف سدیم خوراکی، دیورتیک ها یا کشیدن مایع اسیت می باشد.برای انجام این روش ابتدا باید مصرف نمک را کاهش داد، سپس با استفاده از داروهای ادرار آور یا دیورتیک مانند فروزاید باعث کم کردن حجم خون شود و مایع داخل شکم به تدریج کاهش یابد.این رو درمان برای بیمار آسان است ولی داروهای ادرار اور عوارض هایی می تواند داشته باشد که باعث آزار بیمار می شود.
در نهایت اگر بتوان علت اصلی بیماری آسیت را بر طرف کرد، مثلا پیوند کبد برای درمان سیروز انجام شود، آسیت به کلی درمان خواهد شد.
نحوه کشیدن مایع آسیت
کشیدن مایع آسیت هر دو هفته یک بار یا هر ماه یک بار برای درمان آسیت استفاده می شود. این روش درمانی برای آسیت کمی سخت است و نیاز به بستری شدن موقت دارد. این راه در بعضی از موارد تنها راه درمان آن است. اگر آسیت مقاوم باشد نیاز به تخلیه مکرر مایع آسیت یا ایجاد شنت داخل صفاقی و آناستوموز ورید باب به ورید اجوف تحتانی می باشد.