آمنوره اولیه: علائم، علت، درمان و رژیم غذایی

آمنوره اولیه یا فقدان عادت ماهانه از مشکلات دختران در زمان بلوغ می باشند.اگر دختران تا سن شانزده سالگی عادت ماهیانه نداشته باشند دچار آمنوره اولیه شده اند و می بایست برای درمان علت آن را توسط پزشک بررسی شود. آمنوره اولیه به خودی خود خطرناک نمی باشد،اما شاید علت هایی داشته باشد که در صورت عدم درمان آن عواقب جدی ایجاد کند. در بعضی موارد آمنوره اولیه در دختران به علت سوابق خانوادگی در تاخیر عادت ماهانه باشد، که نگران کننده نخواهد بود.در بعضی از موارد بعلت های مختلفی مانند بسته بودن کامل پرده بکارت باشد که در ادامه به آن می پردازیم.

آمنوره اولیه چیست

آمنوره اولیه نوعی مشکلات عادت ماهیانه می باشد که دختران تا سن شانزده سالگی عادت ماهانه نداشته باشند.این مشکل باعث اختلال در عادت ماهانه می شود، زیرا دختران اولین قاعدگی را تا سن 15 سالگی تجربه خواهند کرد.

آمنوره اولیه ممکن است به علت سابقه خانوادگی در تاخیر عادت ماهانه باشد که پزشک صبر می کند تا عادت ماهانه به خودی خود آغاز شود.عوامل دیگری نیز می تواند در آمنوره اولیه دخیل باشند. مشکلات ژنتیکی یا فیزیکی از عوامل هایی می باشد که باعث ایجاد آمنوره اولیه می شود.

علائم آمنوره اولیه

عادت ماهانه در زمان بلوغ می بایست رخ دهد اما در بعضی افراد بعد از سن بلوغ با فقدان عادت ماهانه مواجه می شوند. عادت ماهانه در بیشتر دختران تا سن 14 سالگی آغاز خواهد شد و سن متوسط شروع عادت ماهانه 12 سالگی می باشد. علائم شایع آمنوره اولیه فقدان عادت ماهانه در این سنین میباشد.

 

بسته به علت آمنوره، ممکن است علائم و نشانه های دیگری را همراه با قطع قاعدگی مانند ترشحات شیری از پستان، سردرد، تغییرات بینایی، ریزش موها یا افزایش موهای صورت تجربه کنید.

• کمبود استروژن
• گُرگرفتگی
• خشکی مجرای تناسلی
• مختل شدن توانایی بچه دار شدن
• قطع دوره های قاعدگی
• تغییرات اندازه پستان
• افزایش وزن
• کاهش وزن
• ترشح و یا تغییر در اندازه پستان
• آکنه و پرمویی مردانه
• تغییرات صدا

علت آمنوره اولیه

آمنوره اولیه علت ناشناخته ای دارد. اما بعضی از علت ها می باشند که می توان گفت از علت های آمنوره اولیه می باشند.یکی از این علت ها تاخیر افتادن عادت ماهیانه در سن بلوغ می باشد که در بعضی از موارد به علت سابقه خانوادگی در تاخیر عادت ماهانه می باشد. علت های دیگری نیز هستند که شامل:

• ناهنجاری های مادرزادی مانند فقدان اعضای تناسلی
• غیر طبیعی بودن ساختمان رحم یا تخمدان
• بسته بودن کامل پرده بکارت
• اختلالات دستگاه غدد درون ریز
• اختلالات کروموزمی
• بیماری عمومی بدن
• بیماری های روانی مانند بی اشتهایی روانی

البته عوامل دیگری نظیر استرس، استفاده از قرص های ضد سرطان، باربیتورات ها، مخدرها، ورزش شدید، سابقه خانوادگی، رژیم لاغری یا کاهش وزن شدید می باشد.

تشخیص آمنوره اولیه

اگر فردی تا سن ۱۶ سالگی، قاعدگی را تجربه نکرده باشد، پزشک ممکن است در مورد تاریخچه خانوادگی فرد سؤال کرده و چندین آزمایش را انجام دهد.

تست های زیر برای ارزیابی سطح هورمون ها انجام می شود :

• هورمون FSH
• هورمون LH
• هورمون TSH

 

پیشگیری از آمنوره اولیه

برای پیشگیری از آمنوره اولیه ابتدا این نکته را توجه کنید که از هیچ دارویی سرخود استفاده نکنید و داروها می بایست توسط پزشک تجویز شود.در صورت فعالیت های حرفه ای ورزشی می بایست در صورت توصیه پزشک تا حدی کم کنید.

اگر هرگونه بیماری زمینه ساز برای آمنوره اولیه وجود دارد باید برای درمان آن به پزشک مراجعه کنید و همچنین تغذیه مناسب داشته باشید و وزن خود را در حد ایده آل نگه دارید.

عواقب مورد انتظار

فقدان عادت ماهانه به خودی خود خطری برای سلامتی نمی باشد.اما علت آن باید معلوم شود. بعضی از علت ها می تواند خطر ساز باشند. اگر عامل یک کیست یا تومور تخمدان باشد باید جراحی انجام شود.

آمنوره معمولا با هورمون درمانی یا رفع علت زمینه ساز قابل معالجه است. درمان ممکن است تا سن 18 سالگی به تعویق انداخته شود.مگر این که بتوان علت را مشخص کرد و بدون خطر درمان نمود. البته علت هایی نیز وجود دارد که گاهی نمی توان آنها را درمان نمود مانند اختلالات کروموزومی و ناهنجاری های دستگاه تناسلی می باشد.

درمان آمنوره اولیه

اصول کلی درمان آمنوره اولیه این است که اقدامات تشخیصی باید صورت بگیرد.ابتدا شرح حال پزشکی و شخصی و معاینه کامل باید انجام گیرد.

هورمون درمانی:آزمایش هایی برای اندازه گیری هورمون های خون و همینطور بررسی کار تیروئید و غدد فوق کلیوی باید انجام گیرد. در صورتی که مشکلات هورمونی باشد باید هورمون درمانی انجام گیرد،البته درمان آمنوره ای ربطی به کمبود هورمون ندارد و بسته به علت آن انجام می گیرد.

روان درمانی یا مشاوره: اگر آمنوره اولیه بر اثر استرس یا مشکلات تغذیه ای شدید و عوامل اضطراب باشد برای درمان باید مشاوره یا روان درمانی صورت گیرد.

جراحی:اگر آمنوره اولیه به علت بسته بودن کامل پرده بکارت باشد، یک جراحی کوچک برای ایجاد سوراخ در پرده بکارت کاملا بسته صورت می گیرد. در بعضی از موارد که مشکلات ناهنجاری دستگاه تناسلی باشد می بایست برای درمان جراحی انجام داد.

 

درمان دارویی آمنوره اولیه

در بعضی موارد امکان دارد برای شروع خونریزی هورمون پروژسترون تجویز شود. اگر با قطع مصرف پروژسترون خونریزی آغاز شود، دستگاه تناسلی درست کار می کند و احتمال وجود بیماری غده هیپوفیز بسیار کم است.

اگر با قطع مصرف پروژسترون خونریزی آغاز نشود امکان دارد از داروهای محرک تخمدان مانند کلومیفن یا گنادوتروپین ها استفاده شود.

مصرف برخی داروهای خاص از جمله داروهای ضد بارداری حاوی تنها پروژسترون و برخی داروهای روانی می تواند باعث توقت پریود در خانم ها شود.

سایر داروهایی که قاعدگی را تحت تاثیر قرار می دهند عبارتند از :

• داروهای ضد روان پریشی
• داروهای شیمی درمانی
• داروهای ضد افسردگی
• داروهای فشار خون
• داروهای آلرژی

رژیم غذایی آمنوره اولیه

کسانی که مشکل آمنوره اولیه دارند سعی کنند روزانه سه وعده غذایی متعادل را مصرف کنند. اگر لاغر یا چاق هستند در مورد رژیم غذایی می بایست با پزشک مشورت کنند.

رژیم غذایی نقش زیادی در ایجاد آمنوره دارد. چه در اثر محدودیت غذايي و چه در حین انجام بیش از حد ورزش ، کمبود مواد غذایی ضروری، بدن شما را گرسنه می کند. هنگام کمبود تغذیه ، بدن شما نیاز به انرژی اندام هایی مانند قلب و مغز را در اولویت قرار می دهد و سایر فرآیندهایی که از اين نظر اهمیت کمتری دارند را مانند چرخه قاعدگی متوقف می کند.براي جلوگيري از اين روند بهتر است نكاتي را در رژيم غذايي خود رعايت كنيد.

پروتئین کافی بخورید؛ وقتی کالری کمي دريافت می کنید ، بدن پروتئین عضلات را برای تامين انرژی می سوزاند. با کاهش مقدارعضلات روی استخوان ها ، استخوان ها ضعیف می شوند.

هم چنين برای کمک به حفظ تراکم استخوان ، در هر وعده غذایی یک ماده غذايي غنی از کلسیم بخورید. این به این معنی است که غلات همراه با شیر ، پنیر کم چرب روی یک ساندویچ ناهار ، یک لاته بدون کافه بعد از ظهر و یک ماست بعد از شام مي توانند به استحکام استخوان ها کمک کنند. به ياد داشته باشيد قرص ضد بارداری هیچ فایده ای برای سلامت استخوان ندارد. پس به كمك متخصص تغذيه خود از يك رژيم غذايي غنی از کلسیم پيروي كنيد.

لبنیات مانند شیر ، ماست و پنیر گزینه های غنی از کلسیم هستند. برخی دیگر از منابع کلسیم شامل کلم پیچ ،کنجد ، لوبیا ، عدس ، بادام ، ماهی قزل آلا و توفو است. شاید از خود بپرسید که آیا مکمل کلسیم برای شما مناسب است یا خیر. کلسیم به بهترین وجه به شکل غذا جذب می شود اما اگر کالری کافی مصرف نمی کنید ، كلسيم مواد غذايي به تنهایی به بهبود تراکم استخوان کمک نمی کند.

همچنین مهم است که توجه داشته باشید که ما فقط در هر بار حدود 300-500 میلی گرم کلسیم جذب می کنیم ، بنابراین مکمل هایی با مقادیر بیشتر مفید نیستند. توجه داشته باشید که مکمل های کلسیم ممکن است باعث یبوست و ناراحتی معده شوند. با متخصص تغذیه خود همکاری کنید تا مکمل های با کیفیتی انتخاب کنید که در هنگام بهبود تغذیه بهتر تحمل و جذب شوند.هم چنين لازم است برای کمک به جذب کلسیم و سلامت استخوان ، ویتامین D کافی دریافت کنید.