علت روماتیسم مفصلی و درمان آن

به علت دچار روماتیسم مفصلی می شویم

علت روماتیسم مفصلی حمله دستگاه ایمنی بدن به لایه پوشاننده سطح داخلی مفصل می باشد که این باعث التهاب می شود. التهابی که ناشی از این حمله شده باعث ضخیم شدن سینوویوم و منجر به تخریب غضروف و استوان های مفصل می شود. تاندون ها و روباط های نگهدارنده مفصل ضعیف و کشیده می شوند و به تدریج باعث تغییر شکل مفاصل می شود.

علت اصلی روماتیسم مفصلی تا کنون شناخته شده نیست، اما به نظر می رسد که برخی عوامل می توانند در ابتلا به این بیماری دخیل باشند که شامل:

• جنسیت زنان
• سابقه خانوادگی
• قرار گرفتن در معرض باکتری ها
• سابقه عفونت ویروسی
• آسیب های فیزیکی مانند شکستگی، آسیب به رباط
• سیگار کشیدن
• اضافه وزن
• سابقه خانوادگی

یکی از عواملی که ممکن است باعث افزایش خطر روماتیسم مفصلی می شود سابقه خانوادگی می باشد، بنابراین اگر در خانواده خود فردی مبتلا به این اختلال باشد، احتمال اینکه شما دچار آن شوید بیشتر می شود.

جنسیت زن

زنان بیشتر از مردان مستعد ابتلا به روماتیسم مفصلی هستند، حال آنکه اکثر بیماران مبتلا به نفرس که نوعی دیگر از آرتریت است مرد می باشند.

سابقه آسیب دیدگی مفصلی

بیمارانی که دچار آسیب دیدگی مفاصل ران یا زانو هستند و یا اینکه تحت عمل جراحی قرار گرفته اند احتمال اینکه به بیماری روماتیسم مفصلی مبتلا بشوند بیشتر است. به همین خاطر امروزه درمان های جایگزین برای جراحی زانو یا شانه توصیه می شود.

چاقی و اضافه وزن

جابجا کردن وزن اضافی فشار روی مفصل هایی مانند زانو، ستون فقرات را افزایش می دهد، به همین خاطر افراد دارای اضافه وزن به موازات بالا رفتن سن بیشتر در معرض خطر ابتلا به روماتیس هستند.

افزایش سن

خطر ابتلا به بسیاری از انواع بیماری های التهابی مفصل هنگام افزایش سن بیشتر خواهد شد.

علائم روماتیسم مفصلی چیست

علائم روماتیسم مفصلی مانند گرمی، تورم، دردناکی مفصل زمان لمس، سفتی صبحگاهی مفصل، خستگی، تب و بی اشتهایی از علائم شایع آن می باشد.روماتیسم مفصلی اولیه معمولا از مفصل های کوچکتر مانند انگشتان و پاها شروع می شود و با پیشرفت بیماری علائم اغلب به مچ دست، زانو، مچ پا، شانه و لگن ادامه پیدا می کند. علائم به صورت یکسان در هر دو طرف بدن به یکسان مشاهده می شود. علائم روماتیسم مفصلی در برخی موارد مرتبط به التهاب بافت هایی به غیر از مفاصل ظاهر می شود،ممکن است فرد دچار درد قفسه سینه یا تنگی نفس شود.

حدود 50 درصد افرادی که روماتیسم مفصلی دارند علائم خارج مفصلی را ممکن است تجربه کنند. علائم ممکن است بر روی چشم، پوست، ریه، قلب، کلیه، غدد بزاقی، اعصاب، مغز استخوان و عروق خونی نیز تاثیر بگذارد.

توجه داشته باشید که شدت علائم روماتیسم مفصلی در بیماران مختلف است و معمولا علائم پیوسته نمی باشند.علائم به صورت دوره ای شدید و خفیف می شوند و در برخی شرایط ورم از بین می رود.

دست ها

در ابتدای شروع بیماری معمولا روماتیسم مفصلی از دست ها شروع می شود و هنگام فشردگی اغلب احساس می شود و دست ها از قدرت می افتند. در برخی موارد علائم روماتیسم به صورت قرمزی و تورم مشاهده شود. برخی افراد ممکن است دچار سندرم تونل کارپال شوند، زیرا تورم باعث تاثیر بر روی عصب مچ دست می شود.

مچ دست

مچ دست نیز یکی دیگر از قسمت های بدن است که ممکن است درگیر علائم روماتیسم مفصلی شود. تورم ناشی از بیماری در این مفصل ممکن است عصبی که از بازو عبور کرده استرا فشرده ساخته و باعث بی حسی یا مورمور شدن انگش شود.

شانه ها

علائم آرتریت روماتوئید موجب بروز التهاب در شانه در مراحل بعدی بیماری می شوند و درد و محدودیت حرکت را به دنبال دارند.

پاها

در مراحل اولیه بیماری، علائم آرتریت روماتوئید مفاصل پاها خصوصا مفاصل پایه انگشتان را نیز درگیر می کنند. حساسیت به درد در این نواحی ممکن است موجب بالا گرفتن انگشتان و وارد آوردن فشار بر پاشنه ها گردد. بالای پاها ممکن است در اثر علائم آرتریت روماتوئید متورم و قرمز گردد.

مچ پا

علائم آرتریت روماتوئید به صورت التهاب در مچ پا بروز می کنند. التهاب این مفصل موجب آسیب به عصب و بی حسی و مور مور شدن پاها می گردد.

زانو

تورم زانو، به سختی خم کردن زانو، تحلیل بیش از حد رباط ها که زانو را احاطه کرده و از آن حمایت می کنند و آسیب به انتهای استخوان هایی که در زانو به هم می رسند از دیگر علائم آرتریت روماتوئید در مچ پا است. آرتریت روماتوئید همچنین موجب تشکیل کیست بیکر (کیست پر شده از مایع مفصلی که در فصای حفره ای پشت زانو قرار دارد) می شود.

ران ها

علائم آرتریت روماتوئید در مراحل آخر بیماری موجب التهاب در ران ها می شوند. درد در ران ها راه رفتن را دشوار می سازد.

مهره های گردن

علائم آرتریت روماتوئید به صورت التهاب در مهره های گردن ظاهر می شوند که ناحیه ای بین شانه ها و پایه سر است. این التهاب موجب درد و سفتی گردن و کاهش توانایی در خم کردن گردن و حرکت سر می شود.

روماتیسم مفصلی چگونه تشخیص داده می شود

برای تشخیص روماتیسم مفصلی پزشک معاینات فزیکی و آزمایشاتی را انجام می دهد که البته تشخیص این بیماری در مراحل اولیه بسیار دشوار است زیرا تمام علائم آن مشابه بیماری های دیگر است. پزشک با معاینه فیزیکی مفاصل از نظر تورم، التهاب و قرمزی بررسی کرده و ممکن است قدرت عصلانی بدن را نیز بررسی کند. سپس ممکن است برای تشخیص دقیق این بیماری آزمایش خون و تصویر برداری را تجویز کند.

در ازمایش خون مقدار CPR و ESR را بررسی می کند که این نشان از وجود یک روند التهابی در بدن می باشد. همچنین ممکن است پزشک تصویر برداری اشعه ایکس را برای بررسی پیشرفت روماتیسم مفصلی پیشنهاد کند.گاهی اوقات نیز ممکن است پزشک آزمایش های ام آرآی و سونوگرافی را به منظور بررسی شدت بیماری تجویز کند.

عوارض ناشی از روماتیسم مفصلی چیست

بیماری روماتیسم مفصلی ممکن است باعث عوارض جانبی شود که شامل پوکی استخوان، خشکی چشم و دهان، عفونت های مکرر، ندول های روماتیسم مفصلی، ناتعادلی مواد درون بدن، سندرم تونل کارپل، مشکلات غدد لنفاوی، مشکلات قلبی و ریوی است.

پوکی استخوان

آرتریت روماتوئید به تنهایی می تواند با داروهایی درمان شود اما خطر پوکی استخوان را افزایش می دهد . پوکی استخوان بیماری است که استخوان ها در آن ضعیف می شوند و بیشتر مستعد شکنندگی می باشد.

خشکی چشم و دهان

افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید بیش از بقیه دچار سندروم هایی مثل استورجن می شوند که اختلالی است که میزان رطوبت در چشم و دهان را کاهش می دهد.

عفونت ها

این بیماری به تنهایی می تواند از طریق داروهایی مورد درمان قرار بگیرد اما احتمال ابتلا به عفونت را افزایش می دهد.

نا تعادلی مواد درون بدن

میزان چربی در بدن افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید بیشتر از افرادی است که آرتریت روماتوئید ندارند . همچنین توده بدن این افراد معمولاً در حالت مناسبی نخواهد بود.

سندروم کارپال تونل

از آن جایی که آرتریت روماتوئید ممکن است روی مچ دست افراد تأثیرگذار باشد ، التهاب در این بخش باعث فشردگی عصب در این ناحیه می شود و ممکن است انگشتان و دستان را نیز درگیر کند.

مشکلات قلبی

می تواند خطر ابتلاء به مسدودیت رگ ها و سفت شدن آن ها را افزایش دهد و التهاباتی را در رگ های قلب به وجود بیاورد.

مشکلات غدد لنفاوی

آرتریت روماتوئید می تواند خطر ابتلا به مشکلات لنفاوی را افزایش دهد که بعضی از این مشکلات شامل گروهی از سرطان های خونی هستند که در سیستم لنفاوی ایجاد می شوند.

بیماری ریوی

افرادی که آرتریت روماتوئید دارند ، بیش از بقیه خطر التهاب و گرفتگی بافت ریه دارند که می تواند عاملی برای تنگی نفس باشد.

روماتیسم مفصلی چگونه درمان می شود

هیچ درمانی برای بیماری آرتریت روماتوئید وجود ندارد ، هدف از درمان این بیماری کاهش التهاب برای تسکین علائم و بهبود کلی این بیماری می باشد ، اما با شناسایی و درمان به موقع این بیماری می توان آسیب به مفاصل و عوارض دیگر این بیماری مانند درد مزمن و ناتوانی را به حداقل رساند یا به تأخیر انداخت . بیماری رماتیسم ، یک بیماری پیشرونده و مزمن است به این معنی که درمان باید مداوم باشد ، حتی در بعضی موارد مادام العمر می باشد . پزشکان اغلب ترکیبی از داروها را برای بیشترین و طولانی ترین اثر بهبودی تجویز می کنند.

درمان دارویی

استامینوفن ، برای تسکین درد :داروهای کورتیکواستروئید که التهاب را کاهش می دهند اما دارای عوارض جانبی جدی در طولانی مدت هستند ، این داروها معمولاً فقط برای دوره های کوتاه مدت و در دوزهای کم استفاده می شوند.
داروهای ضد روماتیسمی اصلاح کننده بیماری (DMARD) که ممکن است التهاب را کاهش داده و تخریب مفاصل را کندتر کند. DMARD های غیر بیولوژیکی معمولاً در ابتدای بیماری تجویز می شوند. نمونه ای از این داروها عبارتند از : متوترکسات ، سولفاسالاز ، لفلونومید و هیدروکسی کلروکین .

DMARD های بیولوژیکی شامل عوامل ضد TNF هستند ، نمونه ای از این داروها عبارتند از : اینفلیکسیماب ، آدلیومیماب و اتانرسپت
دارو های گلوکزآمین و کندرویتین که می توانند به تقویت غضروف مفاصل آسیب دیده کمک کنند.

داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAID) مانند ایبوپروفن و آسپرین . داروهای NSAID ها در درمان درد و التهاب آرتریت روماتوئید بیسیار موثر هستند ، ولی با این حال ، استفاده طولانی مدت از NSAID ها می تواند باعث بروز عوارض جدی ، حتی نامطلوب و شرایط تهدید کننده برای زندگی شود. این موارد شامل خونریزی زخم های گوارشی ، مشکلات احتمالی قلب و سایر مشکلات قلبی عروقی می باشد

استراحت

بیماران باید در مراحل حاد بیماری به مفاصل دردناک استراحت بدهند. استراحت مطلق درد مربوط به درگیری گسترده مفصل را تسکین می دهد. استراحت دادن به مفصل در یک موقعیت عملکردی در این مرحله بسیار مهم است. موقعیت استراحت باید به این شکل باشد: مفصل شانه در زاویه ابداکشن 45 درجه و هر دو مچ دست در زاویه خمشی خلفی 30 ـ 20 درجه قرار داشته باشد؛ انگشتها را اندکی خم کنید، مفصل های ران را بدون خم کردن در زاویه ابداکشن 45 درجه نگه دارید، زانوها را کاملاً بکشید و صاف کنید و پاها را در وضعیت خنثی قرار دهید.

آتل و ارتز

آتل برای نگه داشتن اندام ها در موقعیت دلخواه و موقعیت دهی عملکردی به مفاصل فعال درگیر بسته می شود. چنانچه آتل از مواد نرم تهیه شود، استفاده از آن برای بیمار آسان تر می شود. ارتز و آتل در مجموع برای دستیابی به اهداف زیر به کار برده می شود:

• کاهش درد و التهاب
• پیشگیری از بدشکلی
• پیشگیری از تحمیل فشار بر روی مفصل
• حمایت از مفصل
• کاهش خشکی مفصل

فیزیوتراپی

فیزیوتراپی درمانی مهم برای مدیریت بیماری روماتیسم مفصلی است که به بهبود عملکرد و سلامت مفاصل، عضلات و بافت های پیوندی کمک می کند. تحرک داشتن و ورزش کردن از موثرترین روش ها برای رفع علائم آرتریت روماتوئید محسوب می شوند. متخصص فیزیوتراپی طرح درمان منحصر به فردی را برای هر بیمار به منظور تسکین طولانی مدت درد و بهبود عملکرد روزمره وی تهیه می کند.

کلینیک های فیزیوتراپی خدماتی شامل ورزش درمانی، درمان دستی، حرکات کششی، اولتراسوند و رادیوفرکوئنسی را به بیماران ارائه می دهند که تسکین درد و ارتقاء سلامتی را برایشان به ارمغان می آورد. علائم روماتیسم مفصلی در پی تقویت عضلات و افزایش توانایی حرکتی مفصل تاحدی کاهش می یابد و درد بیمار به مرور زمان آرام می شود. به این ترتیب بیمار می تواند کارهای روزمره ای مانند نشستن، ایستادن و بالا رفتن از پله ها را راحت تر انجام دهد.

متخصص فیزیوتراپی روش به حداقل رساندن التهاب، اصلاح وضعیت اندامی و الگوهای حرکتی را به بیمار آموزش می دهد تا به این ترتیب فشار و استرس روی مفاصل، عضلات، تاندون ها و رباط ها کمتر شود. در ادامه روش های دیگری را توضیح می دهیم که در فیزیوتراپی برای درمان بیماران مبتلا به روماتیسم مفصلی به کار برده می شود.

ورزش درمانی

ورزش برای بیماران مبتلا به روماتیسم مفصلی مفید است و اکثر بیماران از این موضوع آگاهی دارند؛ اما یافتن وقت، انرژی و انگیزه لازم برای ورزش کردن دشوار است. ورزش کردن به ویژه در صورت تحمل درد برای بیمار سخت تر می شود. اما پژوهش ها نشان داده است، بیماران مبتلا به آرتریت روماتوئیدی که ورزش می کنند، درد کمتری نسبت به بقیه بیماران تحمل می کنند. به علاوه ورزش موجب تقویت روحیه و بهبود عملکرد مفصل می شود و از ضعیف شدن و تحلیل رفتن عضلات جلوگیری می کند. در ادامه ورزش های مناسب برای بیماران دچار روماتیسم مفصلی را معرفی می کنیم.

جراحی

جراحی برای کمک به بهبود درد مفاصل ، اصلاح ناهنجاری ها و افزایش عملکرد در مفاصل آسیب دیده . جراحی ممکن است شامل سینووکتومی ، برداشتن پوشش مفصلی باشد و یا تعویض کامل مفصل نیز ممکن است در موارد شدید انجام شود. در این موارد مفصل بیمار در زانو یا ران با یک مفصل مصنوعی (پروتز) جدید جایگزین می شود.