آنچه باید درباره علت و درمان تب در کودکان بدانید
تب در کودکان و نوزادان بسیار شایع است و اغلب درمان خاصی احتیاج ندارد، اما اگر تب شدید باشد در صورت عدم درمان می تواند عوارض جدی برای کودک داشته باشد.
تب یک علامت برای بیماری می باشد و اغلب نیازی به درمان خاصی ندارد، اما اگر تب شدید باشد می بایست آن را کنترل کرد زیرا می تواند باعث عوارض های زیادی برای کودک شود. از عوارض های تب بالا تشنج در کودک می باشد که شایع ترین نوع تشنج در کودکان می باشد.
دمای بالای 37.8 درجه سیلسیوس دهانی در کودکان تب محسوب می شود و علائم آن می تواند صورت قرمز، رنگ پریدگی و گردن و پیشانی داغ می باشد.
دمای نرمال بدن در طول شبانه روز می بایست بین 36 تا 37.5 درجه باشد و افزایش درجه حرارت بدن بالا تر از 37.5 تب محسوب می شود.در کودکانی که دچار تب شدید شده اند دمای بدن آنها به 41 درجه نیز ممکن است برسد که در این مواقع اقدامات اورژانسی نیاز است.
علت تب شدید در نوزادان زیر یک سال ممکن است ناشی از ممنژیت یا عفونت های ادراری باشد که باید حتما به پزشک مراجعه کرد.در ادامه به علائم ، دلایل و راه درمان تب در کودکان و نوزادان اشنا شوید تا در زمان وقع تب بتوانید بهترین واکنش را نشان دهید.
علت شایع تب در کودکان
تب در کودکان بسیار شایع می باشد و معمولا به علت عفونت در بدن و پاسخ سیستم ایمنی بدن برای مبارزه با عفونت می باشد و یک بیماری به حساب نمی آید.تب در کودکان می تواند علت های مختلفی داشته باشد. علت های شایع تب در کودکان عبارتند از:
- عفونت های ویروسی مانند آنفولانزا و سرماخوردگی
- عفونت های باکتریایی
- عفونت گوش میانی
- دندان در آوردن کودک
- التهاب معده و روده
- بیماری های کودکان مانند اوریون، سرخک، سرخجه، تب زرد و آبله مرغان
علت های دیگری وجود دارد که می توانند باعث تب در کودکان شوند، علت های غیر بیماری نیز ممکن است باعث ایجاد تب در کودکان شوند.
واکسن زدن: بعد از تزریق واکسن ممکن است کودک دچار تب شود که نتیجه واکنش دفاعی بدن به واکسن می باشد.تب در زمان تزریق واکسن خفیف است و اگر شدید بود می بایست با پزشک مشورت کنید.
کمبود آب بدن: زمانی که کودک به اسهال مبتلا می شود می تواند باعث کمبود آب بدن در کودش شود به همین خاطر ممن است کودک دچار تب شود.
حساسیت به مواد غذایی: در برخی از موارد ممکن است کودک به یک نوع مواد غذایی یا دارویی حساسیت داشته باشد که باعث می شود کودک دچار تب شود.در زمان ایجاد تب بر اثر حساسیت می بایست کودک را به پزشک متخصص برده تا علائم را بررسی و درمان کند.
علت تب در نوزادان زیر شش ماه
تب در نوزاد زیر 6 ماه می تواند نشانه یک بیماری جدی باشد که باید سریعا به اورژانس مراجعه شود. نکته مهم این است که هیچوقت به نوزاد خودسرانه دارو ندهید.
در سه ماه اول تولد تب می تواند نشانه ابتلا به یک بیماری خطرناک باشد و اگر کودک زیر 6 ماه دچار تب شد می بایست سریعا به اورژانس مراجعه کرد.
علت تب در کودکان بعد از واکسن زدن
زمانی که کودک واکسن می زند احتمال تب وجود دارد، زیرا بدن کودک پس از تزریق واکسن شروع به تولید پادتن می کند تا بتواند در برابر واکسن از خود محافظت کند. بنابراین تب کردن کودکان بعد از واکسن طبیعی است.
این عوارض معمولاً خفیف هستند و به خودی خود از بین می روند. تنها برای درمان درد و تب بالای ۳۹ درجه سانتیگراد به مصرف دارو نیاز است.
تب به هنگام دندان درآوردن نوزاد
لثه های متورم و حساس می تواند باعث افزایش دمای بدن نوزاد و تب خفیف شود اما دندان درآوردن معمولاً موجب تب بالا یا اسهال شدید نمی شود. اگر کودک شما حین دندان درآوردن دچار تب شدید شد، احتمالاً علت دیگری دارد و لازم است به پزشک مراجعه کنید.
تشخیص تب در کودکان
برای تشخیص تب در خانه بهتر است یک تب سنج در خانه داشته باشید تا در صورت نیاز تا رسیدن به مطب پزشک دمای فرزند خود را چند بار اندازه گیری کنید.کودکان بالای 3 ماه اگر دمای بدنشان 37.8 باشد نیاز به دارو ندارند و برای دمانی بالاتر از آن می بایست سریعا کنترل شود.
درمان تب در کودکان
برای درمان تب در کودکان تا زمانی که کودک بر اثر تب بی حال نباشد نیازی به دارو نمی باشد و اگر نوزاد دچار تب شده باشد می توانید مقدار زیادی شیر مادر به ان بدهید تا هم درجه حرارت نوزاد پایین بیاید و هم از کم آب شدن بدن او جلوگیری شود.
اگر تب باعث ناراحتی کودک شده است می توانید با اب ولرم ان را پاشویه کنید و یا در وان پر از اب ولرم کودک را قرار دهید.نکته مهمی که باید در نظر داشته باشید این است که هرگز با استفاده از الکل کودک را پاشویه نکنید، زیرا الکل از طریق پوست جذب خود می شود و می تواند باعث مشکلات تنفسی یا تشنج در کودک شود.
پاشویه کردن نوزادان در زمان ابتلا به تب زیاد موثر نمی باشد، زیرا شیرخواران در زمان ابتلا به تب بیشتر شکم، گردن و سر آنها دچار افزایش حرارت می شوند.
پایین آوردن تب کودک
زمانی که کودک دچار تب می شود اگر درجه تب آن بالا بود می بایست به سرعت تب آن را پایین بیاورید، زیرا ممکن است کودک دچار تشنج شود.
- اگر روی کودک خود پتو انداخته اید، آن را بردارید و کمی هم از لباس های تنش را کم کنید.
- پارچه ای تمیز و مرطوب را روی پیشانی اش قرار دهید و هر سی ثانیه یک بار پارچه را در آب ولرم فرو برده و روی پیشانی کودک بگذارید.
- دمای اتاق را از 20 درجه سانتی گراد بالاتر یا پایین تر نبرید.
اگر كودكتان بادستور پزشک از داروهاي تب بر استفاده مي كند، بايد منتظر ظهور دوباره تب در صورت قطع يا به تعويق افتادن داروها باشيد چراكه در روزهای اول درمان دليل اصلی تب به طور كامل برطرف نشده و داروهای تب بر تنها علائم بيماری را از چشم شما پنهان نگه می دارند.
یکی از روش های پایین آوردن تب در کودکان استفاده از روش تن شویه می باشد، ولی باید توجه داشته باشید تن شویه زمانی مناسب است که درجه حرارت بدن کودک بسیار بالا بوده و با استفاده از داروهای تب بر پایین نیامده باشد.
روش صحیح تن شویه، حمام کودک با آب ولرم می باشد یا قسمت های مختلف بدن کودک مانند پیشانی، سینه، شکم، زیر بغل را نمناک کرده و اجازه بدهید با تبخیر آب از سطح پوست دمای بدن پایین بیاید.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
شما بهتر از همه می توانید تشخیص دهید که کودکتان بدحال است یا نه. بنابراین در صورتیکه احساس نگرانی می کنید ، صرف نظر از اینکه درجه حرارت بدن کودک چقدر است، به پزشک مراجعه کنید. بعلاوه، درجه حرارت تنها شاخص نگران کننده بودن تب کودک نیست. سن و رفتار کودک نیز مهم است.
تب در کودکان زیر 3 ماه جدی تر است و تب بالایی که مانع بازی کردن و غذا خوردن کودک نمی شود ممکن است چندان جدی نباشد. بخاطر داشته باشید که زمانی که کودک در حال فعالیت است بدنش گرمتر از زمانی است که تازه از خواب بیدار شده. نکته دیگری که باید بیاد داشت این است که سیکل طبیعی ترموستات داخلی بدن انسان بگونه ای است که درجه حرارت بدن انسان در ساعات غروب و سر شب بالا می رود .
با توجه به آنچه گفته شد، در موراد زیر باید به پزشک مراجعه کرد:
- درجه حرارت مقعدی بالای 38 درجه سانتیگراد در کودک کمتر از سه ماه
- درجه حرارت مقعدی بالای 38.3 درجه سانتیگراد در کودک سه ماهه و بالاتر
- اعداد فوق در صورت چک دما از طریق دهان 1 درجه افزایش می یابند.
- وجود علائم زیر همراه با تب نیز می تواند نشانه جدی بودن مشکل باشد :
- کاهش اشتها، بی حالی، رنگ پریدگی یا بر افروختگی واضح، یا وجود تغییرات دیگر در رفتار یا ظاهر کودک
- وجود دانه های کوچک قرمز-ارغوانی روی بدن که با فشار دادن سفید نمی شوند یا وجود لکه های ارغوانی بزرگ؛ هر دو این علائم می توانند نشانه عفونت باکتریال جدی باشند.