علائم و نشانه های یائسگی زودرس

1. یائسگی زودرس چیست؟
2. نشانه های یائسگی زودرس
3. دلایل یائسگی زودرس
4. درمان به شرط هورمون

یائسگی زودرس چیست؟

زمانی یائسگی زودرس اتفاق می افتد که هورمون های جنسی قبل از سن 40 سالگی از کار بیوفتد.نارسایی زودرس تخمدان وقتی اتفاق می افتد که قاعدگی قبل از 40 سالگی متوقف شود.در واقع، نارسایی زودرس تخمدان (POI) وقتی اتفاق می افتد که فعالیت طبیعی تخمدان ها (قاعدگی) قبل از 40 سالگی متوقف شود.

گاهی در برخی خانم ها یائسگی زودرس اتفاق می افتد، ولی فعالیت تخمدان ها و قاعدگی به طور کامل متوقف نمی شود، می گوید: توجه داشته باشید همیشه نارسایی زودرس تخمدان برابر با ناباروری نیست. ذخیره تخمدان ها در خانم هایی که به طور زود هنگام یائسه می ششوند کاهش می یابد و تخمک گذاری یا متوقف می شود یا به طور گهگاه اتفاق می افتد .

در عین حال، تولید هورمون های استروژن، پروژسترون و تستسترون نیز متوقف یا فقط به طور متناوب صورت می پذیرد.به دلیل این اتفاقات، باروری در این افراد غیر محتمل می شود، اما مواردی نیز از باروری گزارش شده است .

نشانه های یائسگی زودرس

اولین علامت یائسگی زودرس، قطع قاعدگی به مدت چهار تا شش ماه و بالا بودن میزان هورمون FSH از مغز ( هیپوفیز) در دو نوبت به فاصله یک ماه است . هورمون FSH از هیپوفیز برای تحریک تخمدان ترشح می شود و چون تخمدان فعالیت ندارد این هورمون به طور رفلکسی بالا می رود و یائسگی اتفاق می افتد .

در حدود 5 تا 10 درصد موارد یائسگی زودرس، ممکن است دوباره تخمدان ها فعال شده و حتی بارداری نیز اتفاق می افتد. قطع قاعدگی همراه گر گرفتگی، اختلالات خواب، تحریک پذیری، عدم تمرکز، خشکی واژن و کاهش میل جنسی از علائم اصلی یائسگی زودرس به شمار می رود.

دلایل یائسگی زودرس

البته در بیش از 90 درصد موارد، علت یائسگی زودرس مبهم است و علتی برای آن نمی توان یافت. معمولا یائسگی زودرس یا ناشی از مشکلات کروموزومی، ژنتیک یا عوامل محیطی مثل ویروس ها و بعضی از داروها مثل شیمی درمانی و پرتودرمانی در بروز آن موثر است . البته جراحی، استرس ها و کشیدن سیگار نیز در بروز آن موثر است . از علل دیگر یائسگی زودرس می توان به دیابت، بیماری های التهابی و عفونی مثل سل و آبسه های لگنی اشاره کرد.

در بیشتر موارد مشخص نمی شود چرا نارسایی زودرس تخمدان اتفاق می افتد؛ اما اختلالات ژنتیکی، مواجهه با مواد توکسین (سمی ) و اختلالات خود ایمنی به عنوان علت این وضعیت مطرح شده اند و به همین دلیل ارزیابی چنین بیمارانی مهم است . علت های ژنتیک ممکن است ناشی از اختلالات ژنی فردی یا اختلالات کروموزومی باشد.

شایع ترین دلایلی که ناشی از تاثیر داروها ست از اثرات داروهای شیمی درمانی و رادیوتراپی ناشی می شود که دردرمان بیماری های بدخیم استفاده می شوند.

بعضی ویروس ها نیز می توانند در بروز یائسگی زودرس موثر باشند. درصورت وجود بیماری خودایمنی نیز سیستم ایمنی بدن علیه سلول های طبیعی بدن فعالیت می کند و بسته به نوع سلول های درگیر شده علائم مختلفی تظاهر می کند .

استخوان هایی که آسیب پذیر می شوند

متاسفانه ناباروری تنها عارضه ناشی از یائسگی نیست، بلکه عوارضی چون پوکی استخوان ها، افسردگی و اضطراب، نارسائی تیروئید، بیماری های قلبی و عروقی، خشکی چشم و پوست نیز از عوارض یائسگی هستند.

در حال حاضر هیچ درمانی برای برگشت عملکرد تخمدان وجود ندارد، و لی برای رفع علائم یائسگی درمان وجود دارد و این درمان علاوه بر بهبود علائم یائسگی از بروز عوارض آن مثل پوکی استخوان نیز می تواند جلوگیری کند. علاوه بر آن در 5 تا 10 درصد موارد، خود به خود فعالیت تخمدان بر می گردد و حتی بارداری اتفاق می افتد . هورمون درمانی جایگزینی، مصرف مکمل کلسیم و ویتامینD3، ورزش منظم و تنظیم وزن و حمایت های روانی از روش های درمانی ضروری و موثر در صورت بروز یائسگی زودرس به شمار می رود.

درمان به شرط هورمون

بیمار مبتلا به یائسگی زودرس باید قبل از تصمیم گیری برای باردار شدن به فکر سلامت خود باشد. یکی از اهداف اصلی درمان این عارضه، جایگزینی هورمون استروژن است که توسط تخمدان باید به طور طبیعی ترشح می شد و اکنون متوقف شده است.

 استروژن نقش مهمی در سلامت یک خانم دارد؛ مثلا سیستم اسکلتی یک خانم برای سالم ماندن و مقاومت در برابر شکستگی به تحریک استروژن نیاز دارد. بدون استروژن، خانم های مبتلا به یائسگی در معرض خطر پوکی استخوان هستند . شواهد متناقضی وجود دارد که کمبود استروژن قبل از یائسگی می تواند سبب خطر بیماری قلبی نیز شود . همچنین علائم یائسگی مثل گرگرفتگی، تعریق شبانه، اختلالات خواب و خشکی واژن نیز برای بیمار آزار دهنده هستند. با این تفاسیر، هدف از درمان با استروژن، پیشگیری یا کم کردن عوارض کمبود استروژن است .

 البته در کنار استفاده از استروژن به منظور تکمیل درمان و جلوگیری از ایجاد سرطان رحم، داروی هورمونی پروژسترونی نیز برای بیمار تجویز می شود. بیشتر متخصصان توصیه می کنند تا 50 سالگی که سن متوسط یائسگی است بیماران، تحت درمان دارویی با استروژن و پروژسترون قرار گیرند.

 خانم هایی که تحت درمان با استروژن و پروژسترون قرار می گیرند معمولا نگران بروز عوارض این داروها ازجمله خطر حمله قلبی و سرطان پستان هستند، اظهار می کند: باید گفت مطالعاتی که بروز این خطرات را مطرح کرده اند در مورد زنان سنین 70 ـ60 بوده که به طور طبیعی یائسه شده اند؛ بنابراین نمی توان از نتایج آن مطالعات برای این بیماران استفاده کرد و حتی در مقابل مطالعات فوق، مطالعاتی انجام شده که توصیه کرده اند مصرف استروژن برای جلوگیری از بیماری های قلبی و پوکی استخوان ضروری است .