چگونه با لجبازی های کودکان کنار بیاییم؟
تعاملات بین والدین، نقش مهمی در شکل‌گیری توانایی سازگاری با دیگران در کودکان دارد. محیط ناامن خانواده و رفتارهای آزاردهنده و بی توجهی های بیش از حد می‌تواند رفتارهای مقابله ای و لجبازی را در کودکان تشدید کند.این که کودکان دوست دارند خودشان هر جور مایل هستند رفتار کنند، باعث می شود والدین را نگران و حتی خشمگین کنند و برای این که بتوانند فرزند خود را راضی کنند تا دست از لجبازی و یکدنده بودن بردارد، انرژی زیادی را صرف می کنند.
بیشتر انسان ها مایلند خودشان در زندگی انتخاب کنند و قدرت تصمیم گیری و اختیار داشته باشند. کودکان نیز در طول مراحل رشد برخی مواقع با والدین خود لجبازی می کنند و دلشان می خواهد هر کاری دوست دارند انجام دهند، غذایی که دلشان نمی خواهد را نخورند و لباسی که دوست دارند را بپوشند.
تعاملات بین والدین، نقش مهمی در شکل گیری توانایی سازگاری با دیگران در کودکان دارد. محیط ناامن خانواده و رفتارهای آزاردهنده و بی توجهی های بیش از حد می تواند رفتارهای مقابله ای و لجبازی را در کودکان تشدید کند.
این که کودکان دوست دارند خودشان هر جور مایل هستند رفتار کنند، باعث می شود والدین را نگران و حتی خشمگین کنند و برای این که بتوانند فرزند خود را راضی کنند تا دست از لجبازی و یکدنده بودن بردارد، انرژی زیادی را صرف می کنند.
کودکان لجباز اغلب کودکان دشواری هستند و والدین و مراقبان آنها مدام باید با کودک کلنجار بروند تا او را راضی کنند که رفتار و انتخاب مناسب داشته باشد.
کودک در دو سه سالگی به طور طبیعی رفتار مقابله ای دارد و از کلمه نه و خودم زیاد استفاده می کند. از حوالی سه تا شش سالگی لجبازی کودک شروع می شود که جزو ویژگی های مراحل رشد کودک است.
برخی رفتارهای لجبازانه که در بیشتر کودکان دیده می شود، عبارتند از:
- نافرمانی کودک از خواسته های پدر و مادر
- سرپیچی کردن از برخی خواسته ها که حتی ممکن است مورد علاقه خود کودک نیز باشد.
- گریه کردن، داد و بیداد و آسیب رساندن به خود یا پرت کردن وسایل
- ناسزا گفتن
- بی نظمی و غذا نخوردن
- ایستادن جلو تلویزیون
- داد و بیداد هنگام صحبت کردن دیگران
- بلند شدن از سر سفره غذا
این گونه رفتارها به مرور کاهش می یابد و قابل کنترل می شود، اما ممکن است موضوع فقط یک لجبازی ساده نباشد و کودک مبتلا به اختلال نافرمانی مقابله ای (ODD) باشد که نشانه های این اختلال عبارتند از:
- بدخلقی و اوقات تلخی های مداوم
- بحث بیش از حد با بزرگ ترها
- سرپیچی و عدم پیروی فعالانه از مقررات و خواسته های بزرگ ترها
- اقدام آگاهانه و تعمدی برای اذیت کردن و آزار رساندن به مردم
- سرزنش دیگران به خاطر بدرفتاری و اشتباه های خود
- زود رنجی و حساسیت بیش از حد
- دلخوری و خشم دائمی
- تند و زننده صحبت کردن هنگام عصبانیت
- کینه جویی
اگر حداقل چهار تا از علائم مذکور بیش از شش ماه در کودک وجود داشته باشد می توان گفت ممکن است کودک مبتلا به اختلال نافرمانی مقابله ای (ODD) باشد.
این اختلال معمولا تا هشت سالگی آغاز می شود و برخی مواقع زودتر نیز دیده شده است. سن بروز آن معمولا بین هشت تا 12 سالگی است و شیوع آن قبل از سن بلوغ، در پسران بیشتر است.
در گام اول لازم است تشخیص صحیح صورت گیرد و مشخص شود اختلال وجود دارد یا لجبازی طبیعی. همچنین از روش های درمان تعامل کودک ـ والد، بازی درمانی شناختی، خانواده درمانی و بررسی سبک های دلبستگی و قصه درمانی استفاده می شود.