مراحل رشد بازی در کودکان

بازی، در رشد عاطفی کودک نقش مثبتی ایفا می کند به این صورت که نیاز به برتری جوئی و بروز احساسات و عواطف، ترس و تردیدها و برو نگری را در کودک ارتقاء می دهد.

بازی در رشد اجتماعی کودک تأثیر بسزایی دارد و موجب ارتباط کودک با محیط بیرون، شکوفایی استعدادهای نهفته و بروز خلاقیت، همکاری، همیاری و مشارکت کودک می گردد. همچنین بازی موجب همانندسازی با بزرگ ترها شده و کمک می کند که کودک شکست را بطور واقعی تجربه کند. بازی در رشد جسمی کودک موثر بوده و باعث رشد و هماهنگی دستگاه ها و اعضای بدن و تقویت حواس کودک و توانمندی فکری و بدنی او می شود.

نقش بازی در رشد ذهنی کودک انکارناپذیر است. رفتار هوشمندانه را تقویت می کند و زمینه های لازم جهت یادگیری زبان و رشد هوشی و تفکر کودک را فراهم می سازد. آن چه که از بازی های فکری مخصوصاً «کاربرد آن در فلسفه و کودک» مورد نظر است، نقش بازی در رشد ذهنی کودک است که با استفاده از ابزارهای مورد نظر (اسباب بازی، داستان، فیلم، کارتون، عکس...) به ارتقاء رشد فکری او کمک می کند .

بررسی مراحل رشد کودک می تواند باعث شود متناسب با سن کودک بازی هایی برای آنها انتخاب شود که توانایی های کودکان را افزایش دهد.هرکودکی این مراحل را با توجه به ویژگی های ذهنی ـ جسمی خود طی می کند ولی رشد کافی به معنای کسب و تسلط بر مهارت ها و توانایی هایی است که کودک در بزرگسالی به آنها احتیاج دارد و پیشرفت در آن، بوسیله بازی صورت می گیرد: که این مهارت ها را کودک در طی مراحل زندگیش از بدو تولد تا سنین ابتدایی ورود به دبستان می گذراند.

کودک هرچه روند رشد و تکامل را می پیماید، نحوة بازی های او، از شکل جسمی و عاطفی خارج شده، به سوی ذهنی و خلاقیتی سوق پیدا می کند. البته لازم به ذکر است بازی های جسمی، زمینه ساز بازی های ذهنی در کودک هستند.

کودکان تجربیات مثبت و احساسات موفقیت آمیزی را با انجام بازی بدست می آورند بازی های خلاق فرصتی را برای کودک فراهم می آورد تا از قوه خلاقیت و تخیل خود در حل مسئله استفاده کرده، آن را رشد داده و تقویت نماید.

بیشتر بخوانید: چه اسباب بازی را برای کودکان خود بخریم

اهمیت بازی در کودکی

بازی یکی از عوامل مهمی است که بر روحیه و شخصیت کودک اثر گذاشته و بخش جدایی ناپذیر زندگی اوست. روان شناسان و جامعه شناسان بر این باورند که بازی در سال های اولیه برای کودک بسیار حیاتی است و به جز پدید آوردن شادی، برای رشد جسمی و روان شناختی کودک اهمیت ویژه ای دارد. به وسیلة بازی، کودک راه های برخورد و تعامل با محیط پیرامون خود را فرا می گیرد و مهارت های اجتماعی و زبانی را کسب می کند. بازی، فرصت هایی را برای «ابراز وجود» و «خلاقیت» در کودک فراهم می کند و نیز راهی مناسب برای تخلیه هیجان ها و انرژی های اضافی در او است. کودک از طریق بازی با فرهنگ جامعة خویش آشنا می شود؛ هنجارها و ارزش های اجتماعی را درونی می کند و در نهایت، نقش های اجتماعی را می پذیرد.

امروزه اهمیت بازی در دوران کودکی با پژوهش های گسترده ای به طور کامل تأیید شده است. برای مثال؛ اگر کودک را به ماهی تشبیه کنیم، بازی همانند آب زلالی است که کودک در آن شناور می باشد. پس بازی برای کودک، همان زندگی است. از این رو باید شور زندگی را در میان کودکان ایجاد کرد و کودکان را همواره به بازی تشویق نمود.

چنان چه کودکی را از بازی محروم کنند، موجودیت، سلامت و آینده اش را از او ستانده اند. دنیای بدون بازی، از نظر کودک زندانی بیش نیست. بازی، زیرمجموعة سرگرمی است. سرگرمی دارای زیرمجموعه های متفاوت و تا حدی مرتبط به یکدیگر است که انواع بازی (از قبیل فکری و جسمی) شاخه ای از آن محسوب می شود.

دامنه سرگرمی بسیار زیاد است، گوش دادن به محصولات صوتی، تماشای محصولات رسانه ای، بازدید ها ، مطالعه کتب از حمله سرگرمی ها می باشد که در صورت داشتن ویژگی های بازی می تواند جزء بازی های فکری محصوب خواهد شد.

پژوهشگران و معلمان برای بازی اهمیت خاص و ویژه ای قائل هستند. در صورتی که بازی همه یا برخی از موارد زیر را بدنبال داشته باشد، فکری محسوب می شود:

• توانایی حل مسئله
• ایجاد خلاقیت و ابتکار
• رشد ذهنی و مهارت فکری (دقت و تمرکز)
• برانگیختن حس رقابت
• مهارت ارتباط برقرار کردن
• یافتن شباهت ها و تفاوت ها
• کشف قابلیتهای خود و تقویت حواس 5 گانه
• ایجاد تشخیص، ارزیابی و انتخاب درست ایده ها
• ایجاد کندوکاو فلسفی
• بوجود آوردن حس همکاری مسئولیت پذیری و مشارکت
• بالا رفتن میزان یادگیری
• پیش بینی