علائم پوکی استخوان و علت آن چیست

1. پوکی استخوان چیست
2. علت پوکی استخوان
3. علائم پوکی استخوان
4. پیشگیری از پوکی استخوان
5. عوامل افزایش دهنده خطر
6. تشخیص پوکی استخوان
7. عوارض جانبی

پوکی استخوان چیست

پوکی استخوان یا استئوپروز یک بیماری است که به علت تخریب بافت استخوان و کاهش توده استخوانی بوجود می آید.این بیماری یکی از شایعترین علت شکستگی استخوان در افراد مسن بخصوص در زنان می باشد.

پوکی استخوان یک اختلال اسکلتی است که علت آن پایین بودن استحکام استخوان می باشد و فرد را در معرض خطر شکستگی استخوان قرار می دهد.این بیماری بیشترین آسیب را به مهره های کمر می زند و پس از آن استخوان های لگن در خطر آسیب قرار می گیرند.

تفاوت پوکی استخوان و نرمی استخوان

زمانی که فرد دچار پوکی استخوان می شود، به این معناست کل حجم استخوان کاهش می یابد و آن را با BMD یا سنجش تراکم استخوان می توان سنجید

ولی زمانی که فرد مبتلا به نرمی استخوان می شود، بدین معناست که تنها بخش مینرال یا معدنی استخوان یا کلسیم استخوان خود (نه تمام استخوان) را از دست می دهد. بنابراین این دو بیماری نرمی استخوان و پوکی استخوان با یکدیگر متفاوت هستند، اگرچه در بسیاری از افرادی که پوکی استخوان دارند به نرمی استخوان هم مبتلا هستند، لذا هر دویی این بیماری ها بایستی به صورت همزمان با یکدیگر درمان شوند.

علت پوکی استخوان چیست

پوکی استخوان علت های زیادی دارد اما یکی از علت های شایع آن کمبود مواد معدنی مانند کلسیم، پروتئین و ویتامین D می باشد.این علت ها می تواند از عوامل های تهدید کننده استخوان باشند.

میزان استروژن در دوران یائسگی زنان می تواند یکی از علت های بروز این بیماری باشد.البته افراد میانسالی که از رژیم غذایی فاقد مواد معدنی استفاده می کنند بیشتر در خطر پوکی استخوان هستند.

استخوان پیوسته در حال تجزیه شدن و ساخته شدن است (بازسازی استخوان)، اما در پوکی استخوان روند تجزیه شدن بیش ازحد استخوان از روند ساخته شدن استخوان بیشتر است. بیشترین میزان توده استخوانی بین سنین 20 تا 30 سال رخ می دهد و پس از حدود سن 40 سالگی در هر دو گروه زنان و مردان به آرامی کاهش می یابد. با کاهش توده استخوانی و رسیدن سطح آن به یک سطح مشخص، پوکی استخوان تشخیص داده می شود. و این یعنی پوکی استخوان بیشتر در افراد مسن مشاهده می شود.

اغلب پوکی استخوان هیچ علت خاصی (استئوپروز اولیه) ندارد اما دلایلی وجود دارد که در برخی از مردم احتمال ابتلا به پوکی استخوان بیش از سایرین وجود دارد. کمبود استروژن، که به طورمعمول یکی از نتایج یائسگی است، شایع ترین عامل پوکی استخوان است، اگرچه علل ثانویه دیگر نیز می تواند به پوکی استخوان منجر شود. . این عوامل می تواند اختلالات غدد درون ریز مختلف باشد، ازجمله:

• سطوح بالای هورمون پاراتیروئید (هیپرپاراتیروئیدیسم اولیه)
• پرکاری تیروئید
• تولید بیش ازحد کورتیزول
• سطوح پایین هورمون تستوسترون

علل ثانویه دیگر عبارتند از:

• بیماری های روماتولوژی
• بیماری مزمن کلیوی
• داروهایی مانند ضدالتهاب استروئیدی و برخی از داروهای ضد صرع
• چند اختلالات وراثتی مانند بیماری استخوان شکننده (نقص استخوان)

همچنین عوامل سبک زندگی می تواند بر خطر ابتلا به پوکی استخوان تأثیر گذارد. به عنوان مثال، سیگار کشیدن، نوشیدن بیش ازحد الکل و ورزش نکردن خطر ابتلا به پوکی استخوان را افزایش می دهد، چراکه موجب کاهش وزن می شوند. ورزش منظم و یک رژیم غذایی سالم که شامل مقدار کافی از کلسیم و ویتامین Dباشد، ازجمله راه های کاهش خطر ابتلا به پوکی استخوان هستند. ویتامین D همچنین می تواند با قرار گرفتن بدن در معرض نور آفتاب، توسط پوست تولید شود.

علائم پوکی استخوان

پوکی استخوان بر خلاف بیماری های دیگر بدون علامت رشد می کند و با علائم شکستگی خود را نشان می دهد. یعنی افراد مسن یا سالمند تا زمانی که دچار شکستگی نشوند متوجه این بیماری نخواهند شد.

کمر درد ناشی از فروپاشی مهره های پشت و قوز کمر هم از نشانه های این بیماری می باشد. همچنین ممکن است قد شما در طول زمان کوتاه تر شود که به علت سستی مهره های کمر می باشد.

شکستگی های لگنی معمولا پس از سقوط رخ می دهند اما دوسوم شکستگی های مهر های به صورت خاموش عارض می شوند و با یک فشار مختصر خود را نشان می دهند

پیشگیری از پوکی استخوان

استفاده از رژیم غذایی پر کلسیم از مهمترین عوامل جلوگیری از این بیماری می باشد. اما در کنار این عامل مهم روش های دیگری هم می باشد که می تواند باعث سلامت و استحکام استخوان ها شود.

ورزش و تحرک یکی از این روش ها می باشد که می تواند با تحریک بدنی بافت های استخوانی را استحکام بیشتری بدهد.

تخریب استخوان ها در افراد سیگاری سریعتر می باشد، پس سعی کنید تا انجا که ممکن است از مصرف انواع دخانیات بخصوص سیگار اجتناب کنید. اگر سابقه بیمرای خاصی دارید یا سن بالا تر از 65 سال می باشد با تشخیص پزشک تست غربالگری پوکی استخوان را انجام دهید.

عوامل افزایش دهنده خطر

برخی ازعواملی که احتمال بروز استئوپروز را افزایش می دهند قابل تغییر اما برخی دیگر غیر قابل تغییر هستند.

عوامل خطری که می توانید آن ها را تغییردهید:

دریافت پایین کلسیم: کمبود همیشگی کلسیم یک نقش اصلی در پیشرفت استئوپروز دارد. دریافت پایین کلسیم در کاهش چگالی استخوان، در از دست دادن زودرس بافت استخوانی و افزایش خطر شکستگی نقش دارد.

مصرف تنباکو: نقش اصلی تنباکو در استئوپروز به طور واضح روشن نیست، اما محققین مطمئن هستند که مصرف تنباکو با ضعیف شدن استخوان ها ارتباط دارد.

اختلالات غذا خوردن: زنان و مردان دچار بی اشتهایی عصبی یا بولیمیا در معرض خطر چگالی استخوانی پایین می باشند.

زندگی بی تحرک: افرادی که زمان زیادی را بدون تحرک و نشسته می گذرانند نسبت به افرادی که تحرک بیشتری دارند، بیشتر در معرض خطر استئوپروز می باشند. هر نوع فعالیت ورزشی تحمل وزن برای استخوان ها مفید است، به ویژه به نظر می رسد که پیاده روی، دویدن، پریدن، نرمش های بدنی و کار با وزنه برای ساختن استخوان های سالم مفید هستند.

مصرف فراوان قهوه و چای: کافئین موجود در این مواد غذایی در جذب کلسیم اختلال ایجادمی کند.

مصرف داروهای کورتیکواستروئیدی: مصرف طولانی مدت داروهای کورتیکواستروئیدی مثل پردنیزون، کورتیزون، پردنیزولون و دگزامتازون به استخوان ها آسیب می رسانند. این داروها از درمان های متداول بیماری های مزمنی مثل آسم، آرتریت روماتوئید و لوپوس هستند و ممکن است شما نتوانید مصرف آن ها را برای کاهش خطر استئوپروز قطع کنید. چنان چه مجبور هستید برای دوره طولانی از استروئید ها استفاده کنید، پزشک شما باید چگالی استخوانی تان را چک کرده و داروهای دیگری برای جلوگیری از زیان استخوان توصیه کند.

مصرف طولانی مدت داروهای مهار کننده آروماتاز برای درمان سرطان پستان، داروهای ضد افسردگی که مهارکننده های انتخابی سروتونین (SSRIs) نامیده می شوند، داروی درمان سرطان مانند متوترکسات، برخی داروهای ضد حمله عصبی، داروهای بلوکه کننده اسید که مهارکننده های پمپ پروتون نامیده می شوند و داروهای ضد اسید معده حاوی آلومینیوم همگی با افزایش خطر استئوپروز در ارتباط هستند.

تشخیص پوکی استخوان

یکی از بهترین راه های برای بررسی اینکه به این بیماری مبتلا شده اید یا خیر انجام آزمایش سنجش تراکم استخوان می باشد. البته در برخی مواقع این تست ها دیر انجام می شود و تشخیص بیماری با یک شکستگی بالینی حاد همراه می شود.

رادیوگرافی نیز یکی دیگر از روش های تشخیص پوکی استخوان می باشد، اما در این روش زمانی انجام می شود که 30 درصد توده استخوان تحلیل رفته باشد. به همین دلیل این نوع تشخیص زیاد مناسب نمی باشد. و بهترین روشی که تا به امروز استفاده می شود روش دی اکس ای یا جذب دوگانه اشعه ایکس است.

عوارض پوکی استخوان

شکستگی استخوان ها، به ویژه در ستون فقرات یا لگن، جدی ترین عارضه پوکی استخوان است. شکستگی های باسن اغلب در اثر افتادن ایجاد می شود و می تواند منجر به ناتوانی و حتی افزایش خطر مرگ در سال اول پس از آسیب شود. در بعضی موارد، شکستگی ستون فقرات بدون افتادن رخ می دهد. استخوان هایی که ستون فقرات (مهره ها) را تشکیل می دهند می توانند تا حد خرد شدن ضعیف شوند و این می تواند منجر به کمردرد، از دست رفته قد و حالت خم شدن به سمت جلو شود