دیورتیکولیت: علت، علائم، تشخیص، درمان

دیورتیکولیت یک التهاب یا عفونت کیسه های کوچک دیورتیکول است که در دیواره روده ها ایجاد می شود.تشکیل کیسه های دیورتیکول یک وضعیت نسبتا خوش خیم است که به عنوان دیورتیکولوزیس شناخته می شود.

زمانی این بیماری جدی تر می شود که آبسه کوچک در یک یا چند کیسه تا عفونت گسترده یا سوراخ شده روده را درگیر کند.این کیسه ها می توانند در هر کجای دستگاه گوارش رشد کند، اما معمولا در انتهای روده های نزولی و سیگموئید واقع در سمت چپ شکم تشکیل می شوند.آنها اغلب در اولین بخش روده کوچک رخ می دهند که این موارد نادر است.

بیماران مبتلا به دیورتیکولیت معمولا بدون درد می باشد و علائم مانند گرفتگی در سمت چپ شکم می باشد که پس از عبور گاز این گرفتگی از بین می رود.

التهاب دیورتیکولیت در موارد پیشرفته می تواند باعث انسداد روده می شود که علائمی چون یبوست، مدفوع نازک، اسهال، تورم شکم یا نفخ شکم به همراه دارد.دیورتیکولیت ممکن است حاد یا مزمن باشد که می تواند یک یا چند حمله شدید عفونت و التهاب به همراه داشته باشد.

وقتی سوراخی بین یک  کیسه و عروق خونی ایجاد شود ،خونریزی رخ می دهد.این حالت می تواند موجب خونریز ی زیاد بطور ناگهانی شود که خون  در مدفوع ظاهر می شود. این حالت بدون درد است   و  معمولا خونریزی خودبخود متوقف می شود ، اما در موارد نادر خونریزی می تواند به اندازه ای شدید باشد که نیاز به تزریق خون وجراحی پیدا کند.اگر شما خونریزی دارید سریعا به پزشکتان اطلاع دهید

علائم دیورتیکولیت

دیورتیکولیت در مراحل اولیه ممکن است علائمی را از خود نشان ندهد و به مرور زمان علائم گرفتگی در سمت چپ شکم رخ می دهد که پس از عبور گاز این گرفتگی از بین می رود. علائم دیگری وجود دارد که شامل:

• درد و گرفتگی شدید شکم
• حالت تهوع
• لرز یا تب
• نفخ
• اسهال یا مدفوع نازک ، یبوست
• خونریزی رکتوم

علت دیورتیکولیت

پیری و وراثت عوامل اصلی در ایجاد دیورتیکولوزیس و دیورتیکولیت است، اما رژیم غذایی نیز نقش دارد. خوردن رژیم غذایی با فیبر کم و حاوی غذاهای پالایش شده زیاد خطر را افزایش دهد.

در جوامع غربی ، 10% از افراد بالای 40 سال سرانجام دچار دیورتیکولوز میشوند. این رقم در افراد بالای 60 سال به حداقل 50% می رسد. دیورتیکولیت در حدود 10% -25% از مبتلایان به دیورتیکولوز رخ میدهد.

عدم وجود فیبر منجر به افزایش فشار دیواره روده برای دفع مدفوع از طریق روده بزرگ میشود. این باعث افزایش فشار میشود که منجر به تشکیل کیسه در نقاط ضعف در دیواره روده بزرگ میشود.

افزایش فشار به همراه غذای کم مصرف در این کیسه ها میتواند دیواره شکاف را از بین ببرد، باعث التهاب و عفونت احتمالی باکتریایی میشود که میتواند منجر به دیورتیکولیت شود.

عوارض دیورتیکولیت

دیورتیکولیت باید درمان شود و در صورت عدم درمان ممکن است منجر به عوارضی شود که نیاز به جراحی داشته باشد. دیورتیکولیت اگر درمان نشود ممکن است در اطراف دیورتیکول آلوده آبسه ایجاد شود و اگر در دیواره روده شکل بگیرد ممکن است به پریتونیت مبتلا شوید که یک عفونت کشنده است و نیاز به جراحی فوری دارد.

اگر یک دیورتیکول آلوده به یک اندام مجاور برسد و اتصال بین انها ایجاد شود ممکن است فیستول ایجاد شود. این اغلب در بین روده بزرگ و مثانه اتفاق می افتد و منجر به عفونت کلیه میشود. فیستول ها میتوانند کمتر بین روده بزرگ و یا مهبل اتفاق بیفتند.

پیشگیری از ابتلا به دیورتیکولیت

بهترین راه برای پیشگری از دیورتیکولیت ، اصلاح رژیم غذایی و شیوه زندگی است. سعی کنید در مواد غذایی خود نان های سبوس دار، جو دوسر، غلات سبوس دار، میوه های تازه، فیبر و سبزیجات بگنجانید. اگر فیبر در برنامه غذایی شما نبود سعی کنید بتدریج به رژیم غذایی خود اضافه کنید زیرا تغییر ناگهانی در مقدار فیبر می تواند باعث نفخ و گاز شود.

در صورت افزایش فیبر به رژیم غذایی خود ، مایعات زیادی بنوشید.از غذاهای تصفیه شده مانند آرد سفید ، برنج سفید و سایر غذاهای فراوری شده خودداری کنید

با امتحان کردن نرم کننده های مدفوع بدون نسخه از یبوست جلوگیری کنید.آلو ، آب آلو ملین های طبیعی بسیار مناسبی یباشند.به طور منظم ورزش کنید. ورزش میتوند به عضلات موجود در روده شما کمک کند و باعث تحریک منظم عملکرد روده شود.

تشخیص دیورتیکولیت

اگر فکر میکنید دیورتیکولیوز یا دیورتیکولیت دارید با پزشک خود مشورت کنید. پزشک شما میتواند آزمایشاتی را برای تشخیص شرایط انجام دهد از جمله:

• سی تی اسکن یا پرتونگاری برای مشاهده روده ها و بافت های اطراف و استخوان ها
• کولونوسکوپی ، آزمایشی که در آن از یک لوله با نور انعطاف پذیر برای بررسی داخل روده استفاده میشود.

البته اگر مورد حاد دیورتیکولیت وجود داشته باشد ، کولونوسکوپی میتواند به روده شما اسیب برساند. پزشک به جای کلونوسکوپی ممکن است فقط سی تی اسکن را توصیه کند ، که میتواند در تایید تشخیص دیورتیکولیت مفید باشد.

درمان دیورتیکولیت

با اصلاح رژیم غذایی میتوانید شانس ابتلا به عفونت را به حداقل برسانید.اگر مورد خفیف دیورتیکولیوز داردی ممکن است پزشک به شما رژیم غذایی پر فیبر تجویز کند تا مطمئن شود روده به طور منظم حرکت میکند و احتمال ابتلا به دیورتیکولیت را کاهش دهد.

اگر مبتلا به دیورتیکولیت هستید باید اطمینان حاصل کنید که به طول کامل بهبود می یابد و از عوارض خطرناک جلوگیری میکنید. دیورتیکولیت با استفاده از اصلاحات رژیم ، انتی بیوتیک ها و احتمالا جراحی درمان میشود.

عفونت دیورتیکولیت خفیف ممکن است با استراحت ، نرم کننده های مدفوع ، یک رژیم غذایی ، آنتی بیوتیک ها برای مبارزه با عفونت و احتمالا داروهای ضد اسپاسم درمان شود.

اگر دچار سوراخ یا عفونت شدیدتر شده اید ، احتمالا میبایست در بیمارستان بستری شوید تا تا بتوانید آنتی بیوتیک داخل وریدی دریافت کنید.تغذیه شما میبایست داخل وریدی انجام شود تا زمانی که کولون بهبود یابد. علاوه بر این با انجام کولوستومی موقتی ، آبسه های آلوده را تخلیه کرده و به روده استراحت داده شود. کولوستومی شکافی ایجاد میکند به نام استوما ، بنابراین روده شما درون کیسه ای که به قسمت جلوی شکم متصل است خالی میشود.

اگر چندین حمله دیورتیکولیت حاد داشته باشید ، پزشک بخواهد بخش اسیب دیده روده را از بین ببرد. در صوتی که درمان داخل وریدی به طور موثر حمله دیورتیکولیت را درمان نکند ممکن است به عمل جراحی نیاز داشته باشید.

برای جلوگیری از یبوست باید روزانه حداقل هشت لیوان 8 بنوشید. اگر یبوست شده اید ، آلو یا آب آناناس ممکن است به عنوان ملین طبیعی جوابگو باشد. رژیم کم چربی را دنبال کنید. چربی باعث عبور مواد غذایی از طریق روده میشود در حین حملات حاد دیورتیکولیت ، مایعات را انتخاب کنید زیرا دیورتیکول ملتهب و حساس است.

در دوره های بهبودی بخشی از رژیم غذایی شما میبایست موارد زیر باشد که از فیبر فراوانی دارند :

• سبزیجات پخته شده
• میوه های پخته شده
• سیب
• ماست پروبیتویک

دیورتیکولیتی که به درمان دارویی پاسخ ندهد،  نیاز به جراحی دارد.جراحی معمولا شامل تخلیه چرک وبرداشتن قطعه ای  از روده بزرگ که حاوی دیورتیکول است ، می باشد.

برداشتن دیورتیکول خونریزی دهنده  برای بیماران با خونریزی مداوم لازم است.همچنین جراحی برای هر دیورتیکول که به داخل مثانه نفوذ کرده و موجب عفونت ادراری و عبور گاز از دستگاه ادراری  شده و برای درمان انسداد روده لازم است.

رژیم غذایی دیورتیکولیت

بسیاری از متخصصان بر این باورند که رژیم غذایی کم فیبر میتواند منجر به دیورتیکولوز و دیورتیکولیت شود. اگر علائم شدید ناشی از دیورتیکولیت را تجربه میکنید پزشک ممکن است رژیم مایع را به عنوان بخشی از درمان شما توصیه کند که میتواند شامل موارد زیر باشد

• آب
• آب میوه
• آبگوشت

به تدریج پزشک توصیه می کند که قبل از غذاهای پر فیبر از غذاهای کم فیبر مانند نان، گوشت ، مرغ ، ماهی ، تخم مرغ ، لبنیات شروع کنید.فیبر نرم شده کمک میکند تا مدفوع راحت تر از روده بزرگ عبور کند. همچنین باعث کاهش فشار در دستگاه گوارش شود.

بسیاری از مطالعات نشان میدهند که خوردن غذاهای سرشار از فیبر میتواند به کنترل علائم کمک کند. زنان زیر 50 سال میبایست روزانه 25 گرم و بالای 50 سال 21 گرم فیبر مصرف کنند و مردان زیر 50 سال روزانه 38 گرم فیبر و بالای 50 سال 30 گرم فیبر مصرف کنند.

چند غذای سرشار از فیبر برای وعده های غذایی:

• نان سبوس دار، ماکارانی و غلات
• لوبیا
• میوه های تازه مانند سیب، گلابی ، آلو
• سبزیجات مانند : کدو ، سیب زمینی ، نخود فرنگی ، اسفناج