سندرم سروتونین چیست و علائم آن
سندرم سروتونین یک واکنش دارویی شدیدی می باشد که باعث ایجاد بیش از حد ماده سروتونین در بدن می شود و علائم آن طی چند دقیقه تا چند ساعت نمایان می شود.
سندرم سروتونین یک واکنش دارویی جدی است و زمانی که سروتونین در بدن بیش از حد ایجاد شود رخ میدهد. سلولهای عصبی معمولا سروتونین تولید میکنند. سروتونین یک ماده شیمیایی انتقال دهنده عصبی است و کمک میکند تا هضم ، جریان خون ، دمای بدن ، نفش کشیدن تنظیم شود.
همچنین سروتین نقش مهمی در عملکرد صحیح سلولهای عصبی و مغزی دارد و بر خلق و خوی تاثیر میگذارد.اگر داروهای مختلفی را با هم یا بیش از حد مصرف کنید باعث تجمع بیش از اندازه سروتونین در بدن میشود و سندرم سروتونین ایجاد میشود.
داروهایی که ممکن است منجر به سندرم سروتونین شود شامل داروهایی است که برای درمان افسردگی و سردردهای میگرنی استفاده میشود. سروتونین بیش از حد میتواند باعث علائم خفیف یا شدید شود . این علائم میتواند بر روی مغز ، ماهیچه ها و سایر نقاط بدن تاثیر بگذارد.
سندرم سروتونین میتواند هنگام شروع داروی جدید که با سروتونین تداخل دارد ایجاد شود. در صورت عدم درمان سریع سندرم سروتونین میتواند کشنده باشد.
سندرم سروتونین که با نام مسمومیت با سروتونین نيز شناخته می شود ، یک اختلال ایاتروژنیک می باشد که اولين بار در سال 1950 و در ارتباط با مصرف ضد افسردگی های مهار کننده مونوآمین اکسیداز (MAOI) گزارش شد. با ظهور مهار کننده های انتخابی بازجذب سروتونین، تعداد موارد گزارش شده سندرم سروتونین رو به افزایش می باشد. گزارش انجمن آمريکایی مرکز کنترل سموم در سال 2002 نشان داد که از 26733 بيماری که روی درمان SSRI قرار داشتند، 27% آنان دچار موربیدیته واضح شده و 93 نفر فوت شدند.
با افزایش میزان وقوع سندرم سروتونین و اثرات بالقوه کشنده آن، پزشکان و کادر درمانی بايد در مورد تشخیص و اداره درمان این وضعیت، اطلاعات کافی داشته باشند.
علائم سندرم سروتونین
مصرف داروی جدید یا افزایش دوز دارویی ممکن است در طی چند دقیقه یا چند ساعت علائم نمایان شود.علائم ممکن است شامل گیجی، بی نظمی، تعریق شدید، اضطراب، اسپاسم عضلات، اسهال، ضربان قلب سریع، فشار خون بالا، توهم، رفلکس های بیش فعال، گشاد شدن مردمک چشم می باشد.
در موارد شدید تر ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- عدم پاسخگویی
- کما
- تشنج
- ضربان قلب نا منظم
دلایل سندرم سروتونین چیست؟
این بیماری زمانی اتفاق می افتد که مصرف دو یا چند دارو که باعث افزایش سطح سروتونین در بدن شود.اگر چه مصرف دارویی جدید هم که قبلا استفاده نمی کرده اید هم باعث بروز سندرم سروتونین میشود ، اما معمولا علت این سندرم ترکیب مصرف چند دارو است. به عنوان مثال مصرف داروی ضد افسردگی و داروی میگرن احتمال سندرم سروتونین را دارد.
یکی دیگر از دلایل سندرم سروتونین ، مصرف ارادی و بیش از حد داروهای ضد افسردگی است.
داروهایی که باعث سندرم سروتونین میشود
داروهای ضد افسردگی
- مهار کننده های بازجذب سروتونین (SSRIs) مانند سیتالوپرام (سلکسا )و زولوفت
- مهار کننده های بازجذب سروتونین و نوراپی نفرین (SNRIs) مانند افکسور
- داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای مانند نورتریپتیلین و آمیتریپتین
- مهار کننده های مونوآمین اکسیداز (MAOIs) مانند ناردیل و مارپلان
- برخی از داروهای ضد افسردگی دیگر
داروهای میگرنی (دسته تریپتان)
- داروهای میگرنی در گروه دارویی به نام تریپتان نیز با سندرم سروتونین همراه هستند
- آلموتریپتان (Axert)
- ناراتریپتان (Amerge)
- سوماتریپتان (Imitrex)
سایر داروها
- برخی مکمل های گیاهی با سندرم سروتونین همراه هستند.مانند جینسنگ
- برخی داروهای سرماخوردگی و ضد سرفه که حاوی دکسترومتورفان هستند با سندرم سروتونین همراه هستند .
- متوکلوپرامید (رِگلان)، گرانیسترون، دروپردیول (ایناپسین)، اندانسترون (زُفران).
تشخیص سندرم سروتونین
آزمایش خاصی برای تشخیص سندرم سروتونین وجود ندارد. پزشک با بررسی تاریخچه پزشکی و علائم و مصرف داروهایی که در هفته اخیر مصرف کردید میتواند تشخیص دهد.البته در برخی موارد علائم های دیگری مشابه با سندرم سروتونین میباشد.
این موارد شامل عفونت ، مصرف بیش از حد دارو و مشکلات هورمونی. بیماری سندرم بدخیم نورولپتیک نیز دارای علائم مشابه با سندرم سروتونین میباشد.آزمایشاتی برای تشخیص میباشد شامل آزمایش CBC ، تست عملکرد تیروئید ، تست عملکرد کلیه ، آزمایش عملکرد کبد است.
معاینات علائم چشمی، چک کردن دمای بدن، فشار خون و نبض بیمار و تست رفلکس زانو ومچ پا توسط درمانگر به علاوه شرح حال کامل دارویی و بیماری می تواند به تشخیص اولیه کمک کند
درمان سندرم سروتونین
اگر سندرم سروتونین خفیف باشد ، پزشک معالج فقط به شما توصیه می کند که بلافاصله از مصرف دارویی که باعث ایجاد این مشکل شده جلوگیری کنید.اگر علائم شدید باشد باید حتما به بیمارستان بروید. تا اقدامات درمانی زیر را دریافت کنید
- عدم استفاده هرگونه دارویی که باعث ایجاد بیماری شده است
- مایعات داخل وریدی برای کم آبی و تب
- داروهایی که به رفع سفتی عضلانی یا تحریک کمک میکنند.
- داروهایی که سروتونین را مسدود میکنند.
آیا سندروم سروتونین کُشنده است؟
اگر زمانی که میزان سروتونین در بدن خیلی بالاست درمان به موقع صورت نگیرد می تواند موجب از دست دادن هوشیاری و مرگ شود. مثلا در موارد خودکُشی با دارو های ضد افسردگی، اگر شخص فورا تحت اقدامات اورژانسی قرار نگیرد فوت خواهد کرد.