حمله ایسکمی گذرا: علائم، علت، تشخیص و درمان

حمله ایسکمی گذرا که در اصطلاح پزشکی به آن Tia گفته می شود یک سکته مغزی گذرا و خفیف است که بیش از چند دقیقه طول نمیکشد و علائم آن مشابه سکته مغزی است.

حمله ایسکمی گذرا یک سکته خفیف مغزی است که گذرا می باشد و معمولا چند دقیقه بیشتر طول نمی کشد و علائم آن موقتی می باشد. اما می تواند هشداری برای سکته مغزی باشد.

حمله ایسکمی گذرا یا سکته مغزی خفیف معمولا نشانه هایی از یک سکته مغزی است و این حملات باید درمان شوند تا خطر سکته مغزی در آینده که ممکن است باعث آسیب مغزی خطرناک و پایدار گردد کاهش یابد.

فردی که دچار حمله ایسکمی گذرا شده است ممکن است دچار چندین حمله در روز یا تنها 2 تا 3 حمله در سال شود و علائم هر حمله ممکن است مشابه یا کاملا متفاوت از سایر حمله ها باشد.

افرادی که دچار ایسکمی گذرا می شوند اگر به پزشک مراجعه نکنند و درمان های خود دنبال نکنند، معمولا در عرض 5 سال دچار سکته مغزی خواهند شد.

حمله ایسکمی گذرا چیست

حمله ایسکمی گذرا یا سکته خفیف به کاهش موقتی خونرسانی به بخش هایی از مغز گفته می شود و بخش آسیب دیده مغز به طور موقت کارکرد طبیعی خود را از دست می دهد. این حمله معمولا چند دقیقه بیشتر طول نمی کشد و باعث لحظه ای موقتی از علائم مشابه با سکته مغزی می شود، اما آسیب دائمی ایجاد نمی کند.

حمله ایسکمی گذرا می تواند یک هشدار برای ایجاد سکته مغزی باشد و به طور معمول از هر 3 نفر که دچار حمله ایسکمی گذرا می شوند یک نفر دچار سکته مغزی می شوند.

علت حمله ایسکمی گذرا چیست

حمله ایسکمی گذرا یا سکته مغزی خفیف، متداول ترین نوع سکته مغزی است. در سکته مغزی ایسکمیک، لخته مانع از خون رسانی به بخشی از مغز می شود ، اما در حمله ایسکمی گذرا، بر خلاف سکته، انسداد مختصری است و آسیب دائمی ندارد.

علت اصلی حمله ایسکمی گرا اغلب به علت تجمع پلاک در شریان یا یکی از شاخه ها می باشد که اکسیژن و مواد مغذی مغز را تامین می کند.

عوامل تشدید کننده خطر

برخی از عوامل تشدید کننده خطر ایسکیمی گذرا را نمی توانید تغییر دهید ، اما دانستن اینکه در معرض خطر هستید می تواند برای تغییر سبک زندگی برای کاهش خطر به شما کمک کند.

افرادی که سابقه خانوادگی سکته مغزی دارند می تواند خطر ابتلا را بیشتر کند
افراد بالای 55 سال می توانند بیشتر در معرض خطر باشند
حمله ایسکمی گذرا اگر یک یا چند بار اتفاق بیوفتد، احتمال خطر سکته مغزی زیادتر است.

اما برخی عوامل خطرساز هستند که می توانید آنها را به خوبی کنترل کنید تا ریسک ابتلا به سکته مغزی در شما کاهش پیدا کند. برخی از فاکتورها مانند شرایط خاص سلامتی و انتخاب شیوه زندگی که می تواند باعث ایجاد سکته مغزی شوند را کنترل و درمان کنید. داشتن یک یا چند مورد از این عوامل خطرساز به معنای سکته مغزی نیست.

فشار خون بالا می تواند یکی از فاکتورهای مهم در ایجاد سکته مغزی باشد، بهتر راه این است که فشار خون بالای خود را کنترل کنید و به طور مداوم فشار خون خود را چک کنید.

یکی دیگر از فاکتورهایی که می تواند در ایجاد سکته مغزی دخالت داشته باشد کلسترول بالا است. خوردن کلسترول و چربی کمتر به ویژه چربی های اشباع و ترانس می تواند باعث کاهش پلاک ها در شریان های شما شود. اگر فقط با تغییر در رژیم غذایی نتوانستید کلسترول خود را کنترل کنید،به پزشک مراجعه کنید. پزشک ممکن است برای شما داروهایی را تجویز کند تا سطح کلسترول شما را تنظیم کند.

چاقی و اضافه وزن یکی از فاکتورهای پرخطر برای ابتلا به سکته مغزی می باشد، به ویژه داشتن چربی اضافی در ناحیه شکم، خطر سکته مغزی را در مردان و زنان افزایش می دهد.

برخی از عوامل هستند که در صورت ابتلا به انها می بایست توسط پزشک معالج تحت کنترل باشند این عوامل شامل:

بیماری های قلبی و عروقی: شامل نارسایی قلبی، ریتم غیر طبیعی قلب، عفونت قلب
بیماری های شریان کاروتید
بیماری شریان محیطی: رگ های خونی که خون را به بازوها و پاها می رسانند مسدود می شوند
افراد مبتلا به دیابت

برخی از عوامل ایجاد کننده خطر سکته مغزی به سبک زندگی افراد برمی گردد، با شیوه غلط زندگی افرادی می توانند احتمال ایجاد سکته مغزی را در خود افزایش دهند.

سیگار می تواند یک عامل خطرناک برای ایجاد سکته مغزی شود، افرادی که سیگار می کشند با ترک سیگار می توانند خطر ابتلا به سکته مغزی را کاهش دهند. سیگار باعث افزایش فشار خون در افراد می شود و به توسعه رسوبات چربی حاوی کلسترول در عروق کمک می کند.

کم تحرکی و ورزش نکردن می تواند خطر سکته مغزی را افزایش دهد. با روزانه 15 دقیقه ورزش می توانید خطر ابتلا از سکته مغزی را کاهش دهید.

تغذیه و رژیم غذایی ناسالم می تواند ریسک ابتلا به سکته مغزی را افزایش دهد و بهتر است با کاهش مصرف چربی و نمک خطر ابتلا به سکته را کاهش دهید.

علائم حمله ایسکمی گذرا

حملات ایسکمی گذرا معمولا حدود چند دقیقه بیشتر طول نمی کنشد و بیشتر علائم و نشانه ها در عرض یک ساعت ناپدید می شود که شباهتی با علائمی که در اوایل سکته مغزی ایجاد می شود دارد. به ندرت اتفاق می افتد که علائم تا 24 ساعت ادامه داشته باشد.
علائم و نشانه های حمله ایسکمی گذرا شامل شروع ناگهانی موارد زیر است:

ضعف، بی حسی یا فلج صورت، بازو یا پا که به طور معمول در یک طرف بدن ایجاد می شود.
تکلم گنگ یا مبهم یا مشکل در درک دیگران
کوری در یک یا هر دو چشم یا دید دوتایی
سرگیجه یا از دست دادن تعادل یا هماهنگی

پیشگیری از ایسکمی گذرا

برای کاهش خطر ابتلا به سکته مغزی و ایسکمی گذرا بهترین راه پیشگیری است و دانستن عوامل خطر ساز و داشتن یک زندگی سالم می توانید خطر ابتلا به این بیماری را کاهش دهید.

مهمترین نکته برای پیشگیری از سکته مغزی نکشیدن سیگار است، سیگار می تواند عامل مهمی در ایجاد سکته باشد. اگر سیگاری هستید بهتر است سیگار را ترک کنید.

کلسترول و چربی را در غذاهای خود محدود کنید، با کاهش کلسترول و چربی به ویژه چربی های اشباع می توانید به کاهش تجمع پلاک ها در رگ های خود کمک کنید و یک زندگی با رژیم غذایی سالمی داشته باشید.

سبزیجات و میوه ها گذینه های بسیار خوبی برای داشتن یک رژیم غذایی سالم هستند. این مواد غذایی حاوی مواد مغذی مانند پتاسیم، فولات و آنتی اکسیدان هستند که ممکن است شما را در برابر سکته مغزی محافظت کنند.

مصرف سدیم یا همان نمک می تواند شما را به خطر بیاندازد، به همین خاطر سعی کنید نمک را در غذاهای خود محدود کنید. اگر فشار خون دارید، از غذاهای شور اجتناب کنید و به غذاهای خود نمک اضافه کنید. البته پرهیز از نمک ممکن است از فشار خون بالا جلوگیری نکند اما نمک اضافی ممکن است فشار خون را افزایش دهد.

ورزش را در برنامه زندگی خود قرار دهید، ورزش می تواند بدن شما را سالم نگه دارد و افرادی که فشار خون دارند با ورزش کردن می توانند فشار خون خود را بدون دارو کاهش دهند.

وزن مناسبی داشته باشید، زیرا اضافه وزن می تواند باعث بروز خطر های زیادی برای شما شود.اضافه وزن علاوه بر سکته مغزی می تواند باعث بیماری های دیگری مانند فشار خون، بیماری های قلبی و عروقی، دیابت شود. با ورزش و رژیم غذایی مناسب می توانید باعث بهبود فشار خون و سطح کلسترول شوید.

افرادی که مبتلا به بیماری دیابت هستند، سعی کنند همیشه دیابت خود را کنترل کنند.این افراد با رژیم غذایی، ورزش، کنترل وزن و در صورت لزوم با دارو می توانند دیابت و فشار خون خود را کنترل کنند.

تشخیص ایسکمی گذرا

ارزیابی سریع علائم می تواند در تشخیص علت ایسکمی گذرا و تصمیم گیری در مورد روش درمانی بسیار مهم باشد. برای کمک به تعیین علت ایسکمی گذرا و ارزیابی خطر سکته مغزی ، پزشک ممکن است آزمایشات و تست هایی را انجام دهد.

معاینه و آزمایش بدنی

پزشک معمولا یک معاینه بدنی و یک آزمایش عصب انجام می دهد. برای این ازمایشات ابتدا پزشک حرکات چشم، گفتار و زبان، قدرت و رفلکس ها و سیستم حسی شما را مورد آزمایش قرار می دهد. سپس ممکن است پزشک شریان کاروتید در گردن را چک کند تا تصلب شرایین را بررسی کند. دربرخی موارد ممکن است پزشک برای بررسی آمبولی رگ های خونی ریز شبکیه در پشت چشم از چشم پزشک کمک بگیرد.

همچنین پزشک ممکن است فاکتورهای خطر سکته مغزی از جمله فشار خون بالا، سطح کلسترول بالا، دیابت و در برخی موارد سطح بالای اسید آمینه هموسیستئین را بررسی کند.

سونوگرافی کاروتید

اگر پزشک شک کند که شریان کاروتید می تواند علت ایسکمی گذرا باشد، سونوگرافی کاروتید را تجویز می کند. این تست توسط دستگاهی انجام می شود که این دستگاه امواج صوتی با فرکانس بالا به گردن شما می فرستد و پس از عبور امواج صوتی از بافت پزشک می تواند تصویر را روی صفحه ببیند تا باریک شدن یا لخته شدن عروق کاروتید را مورد بررسی قرار دهد.

اسکن توموگرافی کامپیوتری

پزشک ممکن است برای تشخیص اسکن توموگرافی کامپیوتری را تجویز کند تا توسط سی تی اسکن سر به ارزیابی عروق گردن و مغز بپردازد. از طریق این سی تی اسکن می توان رگ های خونی گردن و سر را به خوبی ارزیابی کرد.

تصویر برداری MRI یا آنژیوگرافی MRA

تصویر برداری MRI یا آنژیوگرافی MRA یکی دیگر از روش های ارزیابی ایسکمی گذرا میباشد. این روش ها از یک میدان مغناطیسی قوی استفاده می کنند و می توانند یک نمای کلی از مغز شما را به پزشک بدهد. فناوری MRA برای ارزیابی عروق گردن و مغز استفاده می شود.

اکوکاردیوگرافی

پزشک معالج شما ممکن است برای ارزیابی انجام اکوکاردیوگرافی را انتخاب کند. این تست با استفاده از امواج صوتی تصاویر متحرکی از قلب را تشکیل می دهد و به پزشک جهت تشخیص مشکلات قلبی یا چگونگی عملکرد قلب کمک میکند.

در برخی موارد پزشک ممکن است نوع دیگری از اکوکاردیوگرافی با نام اکوکاردیوگراف ترانس از راه مری (TEE) را انتخاب کند. در این روش پزشک یک مبدل داخلی را وارد مری بیمار کرده و از آنجا که مری مستقیما در پشت قلب قرار دارد می توان تصاویر سونوگرافی واضح تر و دقیق تری را ایجاد کند.

آنژیوگرافی

این روش نمایی می تواند عروقی را که در تصویر برداری اشعه ایکس دیده نمی شود را بررسی کند.در این روش یک لوله نازک و انعطاف پذیر را از طریق کشاله ران وارد عروق می کنند.

درمان ایسکمی گذرا

پزشک معالج بعد از بررسی ها، تست ها و تشخیص می تواند درمان را برای جلوگیری از سکته مغزی را انتخاب کند. با توجه به تشخیص و شدت Tia پزشک ممکن است دارو را برای کاهش لخته شدن خون انتخاب کند و یا شاید از روش های دیگیری مانند جراحی و یا آنژیوپلاستی را توصیه کند.

دارو

پزشک معالج با استفاده از چند دارو بعد از یک حمله ایسکمی گذرا احتمال سکته مغزی را در فرد می تواند کاهش دهد که این داروها با توجه به علت و شدت ایسکمی گذرا انتخاب می شود. این داروها شامل:

داروهای ضد پلاکت مانند آسپرین، کلوپیدوگرول
داروهای ضد انعقاد مانند هپارین و وارفارین
تیکوپدین دارویی است برای افرادی که نمی توانند آسپرین مصرف کنند

عمل جراحی

اگر فرد بیمار یک سرخرگ گردنی با تنگی متوسط یا شدید داشته باشدپزشک ممکن است عمل اندارترکتومی کاروتید را برای بیمار توصیه کند. در این عمل یک برش ایجاد شده و پلاک ها برداشته می شوند و مجددا شریان بسته می شود.

آنژیوپلاستی

ممکن است پزشک معالج آنژیوپلاستی یا استنت گذاری را پیشنهاد کند که در این روش با استفاده از یک دستگاه بالن مانند، برای باز کردن یک شریان مسدود و قرار دادن یک لوله سیمی کوچک یا همان استنت در درون شریان برای باز نگه داشتن آن استفاده می شود.