پنوموتوراکس: علائم، علت، تشخیص و درمان

پنوموتوراکس یک اصطلاح پزشکی است که زمانی گفته می شود که هوا به فضای بین ریه و دیواره قفسه سینه نشت کرده و به ریه ها فشار وارد شد.این فشار باعث فرو پاشی کامل ریه یا بخشی از ریه می شود.

پنوموتوراکس می تواند به دلیل آسیب به قفسه سینه، اقدامات پزشکی یا اسیب ناشی از بیماری ریوی ایجاد شود یا ممکن است بدون دلیل مشخصی در برخی افراد ایجاد شود.

علائم پنوموتراکس معمولا شامل درد ناگهانی قفسه سینه و تنگی نفس است و در بعضی موارد ریزش ریوی می تواند یک واقعه تهدید کننده زندگی باشد.

درمان پنوموتوراکس معمولا قرار دادن سوزن یا لوله بین دنده ها برای از بین بردن هوای اضافی می باشد،اما در برخی موارد و نوموتوراکس کوچک ممکن است به خودی خود بهبود یابد.

خطر ابتلا به پنوموتوراکس در مردان بیشتر از زنان است. نوع پنوموتوراکس ناشی از پارگی تاول های هوا به احتمال زیاد در افراد 20 تا 40 سال اتفاق می افتد، به خصوص اگر فرد بسیار قد بلند و کم وزن باشد.

سیگار کشیدن در مدت زمان طولانی و تعداد زیاد سیگار ، حتی بدون آمفیزم می تواند خطر ابتلا به پنوموتوراکس را افزایش دهد. همچنین ژنتیک به نظر می رسد ممکن است در ایجاد این بیماری نقش داشده باشد.

افرادی که دچار بیماری های زمینه ای ریوی شده اند، به ویژه افرادی که انسداد مزمن ریوی دارند ممکن است دچار پنوموتوراکس شوند.

پنوموتوراکس چیست

پنوموتوراکس یا همان هوا جنبی یک اصطلاح پزشکی برای سوراخ شدگی ریه می باشد و زمانی اتفاق می افتد که هوا به فضای بین دیواره قفسه سینه و ریه با نام فضای پلور برسد. فشار این هوا باعث می شود که ریه بر روی خود فرو بریزد و یا کاملا سقوط کند. اما اغلب اوقات فقط بخشی از آن فرو میریزد. این فروپاشی همچنین می تواند به قلب فشار وارد کند و علائم بیشیتری ایجاد کند.

علائم بیماری پنوموتوراکس

علائم اصلی پنوموتوراکس درد ناگهانی قفسه سینه و تنگی نفس است و این علائم می تواند به دلیل مشکلات مختلفی سلامتی ایجاد شود و برخی از آنها می تواند زندگی را تهدید کنند، به همین خاطر می بایست به دنبال مراقبت های پزشکی باشید. 

علائم پنوموتوراکس ممکن است خفیف و یا تهدید کننده زندگی باشد که شامل موارد زیر است:

• تنگی نفس از مهمترین علائم آن می باشد
• درد قفسه سینه که ممکن است در یک طرف سینه شدیدتر باشد
• درد شدید هنگام استنشاق
• فشار در قفسه سینه که با گذشت زمان بدتر شود
• تغییر رنگ آبی پوست یا لب
• افزایش ضربان قلب
• تنفس سریع و پی در پی
• گیجی یا سرگیجه
• عدم هوشیاری یا کما

در برخی موارد پنوموتوراکس تقریبا هیچ علامتی ندارد و فقط با اشعه ایکس و یا اسکن های دیگر می تواند آن را تشخیص داد.اگر درد قفسه سینه شما شدید است یا تنفس دشوار است می بایست فورا تحت مراقبت های پزشکی قرار بگیرید.

علت ایجاد پنوموتوراکس چیست

پنوموتوراکس علت های مختلفی دارد و مهمترین آنها آسیب قفسه سینه، بیماری ریوی، حباب های پاره شده هوا و تهویه مکانیکی می باشد.

هر گونه صدمه به قفسه سینه می تواند باعث ریزش ریه شود که برخی از این اسیب ها ممکن است در هنگام حملات جسمی یا تصادفات اتومبیل اتفاق بیفتد. در حالی که برخی دیگر ممکن است ناخواسته در طی اقدامات پزشکی رخ دهد که شامل قرار دادن یک سوزن در قفسه سینه است.

یکی دیگر از علت های پنوموتوراکس بیماری های ریوی است که می تواند باعث فروپاشی ریه شود و این می تواند در اثر بیماری های زمینه ای فیبروز کیستیک و ذات الریه و یا انسداد مزمن ریوی ایجاد شود.

تاول های پاره شده هوا می تواند یکی دیگل از علل های پنوموتوراکس باشد که در این حالت می تواند در بالای ریه ها ایجاد شود. مایع های این تاول ها گاهی اوقات می ترکند و مایع های آنها اجازه می دهند که هوا به فضای اطراف ریه نشت کند.

پنوموتوراکس ممکن است حتی در زمانی افتاق بیوفتد که فرد سابقه بیماری ریوی نداشته باشد و به این نوع پنوموتوراکس اولیه خود به خودی گفته می شود که علت آن هنوز مشخص نیست. اما گروه هایی مثل افراد سیگاری، مردان قد بلند، افراد 15 تا 34 سال و افرادی با ژنتیک خانوادگی بیشتر در معرض این خطر هستند.

پنوموتوراکس ثانویه

پنوموتوراکس ثانویه می تواند در اثر انواع بیماری ها و اختلالات ریوی ایجاد شود. بیماری های ریوی که ممکن است خطر ابتلا به پنوموتوراکس را افزایش دهند عبارتند از:

• انسداد مزمن ریوی
• فیبروز سیستیک
• اسم شدید
• عفونت های ریوی
• ساکوئیدوز
• آندومتریوز توراسیک
• فیبروز ریوی

در برخی شرایط ، کودکان در معرض SSP نیز هستند. علل SSP در کودکان عبارتند از:

• ناهنجاری های مادرزادی
• استنشاق یک جسم خارجی
• سرخک
• اکینوکوکوز

پنوموتوراکس تروماتیک

پنوموتوراکس ضربه ای نتیجه یک ضربه یا اسیب است و از علت های احتمالی آن می توان به ضربه صریح یا اسیب دیدگی که به دیواره قفسه سینه و فضای پلور وارد می شود اشاره کرد.

یکی از رایجترین راه هایی که باعث پنوموتوراکس می شود شکستن دنده است. نقاط تیز استخوان شکسته شده می تواند دیواره قفسه سینه را سوراخ کرده و به بافت ریه اسیب برساند. از علت دیگر می توان به اسیب های ورزشی، تصادفات رانندگی و یا زخم با چاقو اشاره کرد.

غواصان برای جلوگیری از پنوموتوراکس باید اقدامات احتیاطی را در زیر آب رعایت کند. وقتی غواصان از مخزن هوای فشرده تنفس می کنند، فشار های مختلفی از آب و هوا را تجربه می کنند. نیروی این فشار ها می تواند به ریه ها اسیب برساند که ممکن است به شکل پنوموتوراکس باشد.

 پنوموتوراکس چگونه تشخیص داده می شود

پنوموتوراکس به طور کلی با استفاده از اشعه ایکس از قفسه سینه تشخیص داده می شود، البته در برخی موارد برای تهیه تصاویر بهتر و تشخیص نیاز به سونوگرافی و یا توموگرافی کامپیوتری باشد.

پنوموتوراکس چگونه درمان می شود

هدف از درمان پنوموتوراکس این است که از فشار وارد شده به ریه کاسته شود که با توجه به علت پنوموتوراکس درمان انجام می گیرد. همچنین هدف دیگر درمان این است که از عود کردن آن جلوگیری کند و رسیدن به این درمان ها به شدت ریزش و سلامتی فرد بستگی دارد. گزینه هایی که برای درمان استفاده می شود شامل سوزن آسپیراسیون، قرار دادن لوله و ترمیم های جراحی و غیر جراحی می باشد.

اگر فقط بخش کمی از ریه دچار پنوموتوراکس شده باشد پزشک به سادگی می تواند با یک سری اشعه ایکس وضعیت را کنترل کرده تا هوای اضافی کاملا جذب شود و ریه شما دوباره منبسط شود. البته این درمان چندین هفته طول می کشد.

اگر ناحیه زیادی از ریه فرو ریخته باشد احتمالا نیاز به استفاده از سوزن یا لوله برای از بین بردن هوای اضافی است. آسپیراسیون سوزنی ، یک سوزن تو خالی با لوله انعطاف پذیر کوچک است که وارد فضای پر شده از هوا می شود که ریه فرو ریخته فشار وارد می کند. سپس پزشک با استفاده از یک سرنگ متصل به کانتر هوای اضافی را بیرون می کشد. برای اطمینان از عود مجدد پنوموتوراکس ممکن است کانتر چند ساعت در داخل باقی بماند.

درمان غیر جراحی:گزینه های غیر جراحی برای بستن نشت هوا ممکن است شامل موارد زیر باشد. استفاده از ماده ای برای تحریک بافت های اطراف ریه به طوری که انها به هم بچسبند و هر گونه نشتی را کنترل کنند. این می تواند از طریق لوله قفسه سینه انجام شود، اما ممکن است در طی جراحی این عمل انجام گیرد.