سنگ صفرا و درمانهای خانگی آن

سنگ کیسه صفرا چیست؟

سنگ کیسه صفرا یا کللیتیازیس که در اصطلاح پزشکی شناخته می شود، شایع ترین علت مشکلات کیسه صفرا است. سنگ های صفراوی قطعات سخت کلسترول یا بیلی روبین یعنی نمک صفراوی هستند. آنها هیچ شکل و اندازه خاصی ندارند و ممکن است به اندازه یک دانه نمک یا به اندازه کافی بزرگ شبیه به یک توپ گلف باشند. 

انواع سنگ کیسه صفرا

سنگ کیسه صفرا دو نوع سنگ صفراوی کلسترولی و سنگ رنگدانه ای می باشد. کلسترول های اضافی در صفرا باعث ایجاد سنگ کیسه صفرا کلسترولی می شود و اگر صفرای شما از بیلی روبین اضافی تشکیل شده باشد، باعث ایجاد سنگ صفرای رنگدانه ای می شود.

نوع دیگری از کیسه صفرا نیز به نام سنگ صفرای مخلوط می باشد که ترکیبی ناهمگن از کلسترول و رنگ دانه و همچنین نمکی های کلسیمی می باشد که از شایعترین نوع سنگ کیسه صفرا است.

علت تشکیل سنگ در کیسه صفرا چیست؟

عدم تعادل شیمیایی در کیسه صفرا دلیل تشکیل سنگ در کیسه صفرا است. این مواد شیمیایی شامل کلسترول، بیلی روبینات کلسیم و کربنات کلسیم می باشد که هنوز دلیل ثابتی برای آن شناخته نشده است .

عوامل خطر برای رشد سنگ در کیسه صفرا

تا کنون دلیل خاصی برای تشکیل سنگ کیسه صفرا وجود ندارد، اما برخی دلایل می تواند زمینه ساز تشکیل سنگ کیسه صفرا باشد که عبارتند از:

•  چاقی
•  رژیم غذایی سرشار از چربی یا کلسترول
•  به سادگی یک زن بودن

یک مطالعه تأیید می کند که زنان به دلیل بارداری و هورمون های جنسی در معرض خطر بیشتری برای رشد سنگ کیسه صفرا هستند. ترشح کلسترول صفراوی با استروژن، گروهی از هورمون ها که نقش حیاتی در کمک به رشد تولید مثل در زنان و حفظ سلامت جنسی طبیعی دارند، مرتبط است. این دلایل منجر به اشباع صفرا با کلسترول می شود که صفرا را سنگ زا می کند، یعنی مستعد تشکیل سنگ میگردد.

علائم شایع سنگ صفرا

در اکثر موارد، به ندرت علائمی از رشد سنگ در کیسه صفرا وجود دارد. در برخی موارد وجود دارد که سنگ صفرا بدون هیچ گونه درد و آسیبی در صفرا باقی بمانند و فقط با سونوگرافی و معاینات پزشکی قابل تشخیص باشند.

برخی علائم شایع برای تشخیص زود هنگام سنگ صفرا شامل:

•  درد شدید و به سرعت در حال افزایش در قسمت مرکزی شکم زیر استخوان سینه.
• درد ناگهانی و شدید در سمت راست بالای شکم.
•  درد در بین تیغه های شانه
•  درد شدید در شانه راست
•  احساس تهوع یا استفراغ.

درمان های خانگی سنگ کیسه صفرا

هنوز ثابت نشده است که درمان های خانگی یک درمان موثر برای سنگ های کیسه صفرا باشند اما می توانند به عنوان تسکین دهنده مورد استفاده قرار گیرند و همچنین به سلامت گوارش و کیسه صفرا کمک کنند. اما توجه داشته باشید که اگر علائم بالا را داشتید قبل از خود درمانی به پزشک مراجعه کنید و حتما درباره درمان های خانگی یا رژیم غذایی خود با پزشک مشورت کنید.

•  مخلوطی از قسمت های مساوی هویج، چغندر و خیار را دو بار در روز مصرف کنید.
•  برای تسکین اسپاسم و تسکین فوری درد کیسه صفرا، ممکن است چای نعناع بنوشید. یک قاشق چای خوری آب لیمو در روز ممکن است به عنوان پیشگیری از تشکیل سنگ های کلسترولی عمل کند.
•  روزی سه بار آب یک گلابی تازه را با نصف لیوان آب گرم و یک قاشق چایخوری عسل میل کنید.

قاصدک یا دالیا

این گل  به طور سنتی به عنوان یک درمان خانگی موثر برای مشکلات کیسه صفرا، کبد و مجاری صفراوی شناخته شده است. ریشه های تلخ آن برای تحریک تولید صفرا استفاده می شود. 

کنگر فرنگی

عصاره این ماده به تولید صفرا کمک می کند که این باعث بهبود عملکرد کبد و کیسه صفرا می شود.ممکن است آن را به روش های مختلف به سلیقه خود طبخ کنید یا آن را به عنوان مکمل خریداری کنید که ظاهراً بهتر عمل می کند.

پوسته اسفرزه

پوسته پسیلیوم یا یک داروی محبوب است که برای منظم کردن حرکات روده استفاده می شود. با توجه به مطالعات انجام شده پوست اسفرزه می تواند باعث جلوگیری از تشکیل سنگ صفراوی کلسترولی شود.

اقدامات پیشگیرانه یکی از بهترین راه حل هایی است که ممکن است سعی کنید خود را از ایجاد سنگ کیسه صفرا دور نگه دارید.

•  از رژیم غذایی متشکل از فیبر، آجیل، کلسیم، ویتامین C، پروتئین گیاهی مطمئن شوید
•  قهوه و الکل، هر دو در حد اعتدال، پیشگیری کننده خوبی هستند.
•  زردچوبه، زنجبیل، میخک، آسافوتیدا یا هینگ را در آشپزی روزانه خود بگنجانید.
•  افزایش فعالیت بدنی.

چه غذاهایی که باید بخورید

یک رژیم غذایی مناسب ممکن است به مبارزه با تمام علائم سنگ کیسه صفرا کمک نکند. اما یک برنامه غذایی سالم ممکن است به جلوگیری از بدتر شدن علائم کمک کند. 

غذاهای گیاهی

غذاهای گیاهی سرشار از مواد مغذی هستند که برای سالم ماندن و عملکرد بدن ضروری می باشند، زیرا دارای ویتامین ها، مواد معدنی و آنتی اکسیدان ها مفید برای بدن می باشند. این آنتی اکسیدان ها عمدتاً سموم و رادیکال های آزاد را از بدن دفع می کنند. اینها به دلیل فرآیندهای طبیعی بدن و مصرف غذاهای فرآوری شده ایجاد می شوند. تجمع زیاد سموم می تواند تعادل طبیعی بدن را از بین ببرد و باعث آسیب سلولی شود.مزیت دیگر این است که غذاهای گیاهی خطر کلسترول را در فرد کاهش می دهد که ممکن است به مدیریت سنگ های کیسه صفرا کمک کند.

پروتئین بدون چربی

گنجاندن منبعی از پروتئین که دارای چربی اشباع شده کم است ممکن است به کاهش کلسترول بد در بدن ما کمک کند. برخی از گزینه های رایج عبارتند از:

•  شیر و لبنیات کم چرب.
•  آجیل و دانه هایی مانند بادام.
•  جایگزین های لبنی مانند شیر بادام، شیر جو دوسر و شیر سویا.

همچنین باید از گوشت های فرآوری شده و محصولات لبنی پرهیز کنید زیرا به طور کلی دارای نمک بیشتری هستند. .

غذاهای غنی از فیبر

فیبر برای سلامت دستگاه گوارش ضروری است و حرکت غذا را از طریق روده ما افزایش می دهد. بنابراین، غذاهای غنی از فیبر به کاهش تولید اسیدهای صفراوی ثانویه کمک می کنند، که می تواند به کاهش استرس بر روی کیسه صفرا کمک کند.

 رژیم غذایی با فیبر بالا به کاهش تولید صفرا کمک می کند.و افزایش میزان صفرا به معنای افزایش خطر ابتلا به بیماری های کیسه صفرا است. بنابراین، افرادی که از یک رژیم غذایی غنی از فیبر پیروی می کنند ممکن است در معرض کاهش خطر ابتلا به سنگ کیسه صفرا باشند. 

• میوه ها و سبزیجات کامل
• حبوبات مانند عدس و نخود
• آجیل، دانه ها و غلات کامل

ویتامین سی

ویتامین C، منیزیم و فولات می تواند به کاهش خطر بیماری های کیسه صفرا و بهبود سلامت کیسه صفرا کمک کند. برخی از منابع سرشار از ویتامین C عبارتند از:

• مرکبات مانند لیمو پرتقال و گریپ فروت
• سبزیجاتی مانند بروکلی و فلفل قرمز و سبز
• سایر میوه ها مانند کیوی و توت فرنگی

غذاهایی که باید از آنها اجتناب کنید

اکنون که می دانیم برای داشتن کیسه صفرا سالم چه غذاهایی را باید در رژیم غذایی خود بگنجانیم، اجازه دهید به برخی از غذاهایی که باید از آنها اجتناب کنیم نگاهی بیاندازیم.

نان تصفیه شده و کربوهیدرات

کربوهیدرات های تصفیه نشده سالم هستند و برخی منابع مانند غلات کامل و غلات می توانند مواد مغذی ضروری را فراهم کنند. با این حال، هضم کربوهیدرات های تصفیه شده دشوارتر است و ممکن است خطر ابتلا به بیماری های کیسه صفرا را افزایش دهد. برخی از کربوهیدرات هایی که باید از آنها دوری کنید عبارتند از:

• اقلام پخته شده فرآوری شده
• شکر، شیرین کننده و شکلات اضافه شده
• آرد سفید و غلات تصفیه شده
• چربی های اشباع و ترانس

صفرای تولید شده در کیسه صفرا به حل شدن چربی ها کمک می کند. با این حال، تجزیه چربی های اشباع و ترانس دشوار است، که ممکن است بر روی کیسه صفرا فشار بیاورد. برخی از منابع اصلی این چربی های ناسالم عبارتند از:

• گوشت های فرآوری شده و گوشت قرمز
• غذاهای فرآوری شده و سرخ شده
• آب نبات، شکلات و بستنی

سوالات متداول

1. آیا تسکین سریعی برای درد کیسه صفرا وجود دارد؟

استفاده از حوله: خیس کردن خوب با آب گرم یا استفاده از پد گرم کننده یا بطری آب گرم در ناحیه آسیب دیده ممکن است به کاهش درد کیسه صفرا کمک کند. در صورت درد شدید، پزشک داروهایی برای تسکین درد برای شما تجویز می کند.

2. اگر سنگ کیسه صفرا را درمان نکنم چه اتفاقی می افتد ؟

در صورت عدم درمان، خطر ایجاد انسداد در مجرای صفراوی سنگ کیسه صفرا وجود دارد. پس از آن این انسداد ممکن است به تدریج منجر به التهاب و عفونت در مجرای صفراوی، کوله سیستیت و حتی پانکراتیت شود. سنگ های صفراوی درمان نشده خطر زردی و سرطان کیسه صفرا را در پی دارند.